Chủ nhiệm đề tài: Hoàng Văn Hiếu

Đơn vị thực hiện: HTX Gốm Nước Hai

Thời gian thực hiện: 2007-2008

I. Đặt vấn đề

Xã Bế Triều huyện Hoà An tỉnh Cao Bằng có trữ lượng sét, cao lanh chất lượng tốt có thể sản xuất sản phẩm gốm, sứ nên nghề sản xuất gốm, sứ ở đây đã hình thành và phát triển từ lâu đời. Tuy nhiên do sản phẩm làm thủ công nên chất lượng không cao, chủng loại đơn giản, không tráng men nên không đủ sức cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại từ các tỉnh khác, vì vậy nghề làm gốm sứ tại Hoà An đã dần mai một. Với mục tiêu khôi phục, phát triển nghề gốm, sứ mỹ nghệ bằng nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương, HTX Gốm Nước Hai đã thực hiện đề tài: Nghiên cứu ứng dụng công nghệ và thiết bị để sản xuất gốm, sứ chất lượng cao từ nguồn nguyên liệu địa phương Cao Bằng.

II. Mục tiêu

- Nghiên cứu khả năng sản xuất gốm sứ chất lượng cao từ nguyên liệu của Cao bằng.

- Sản xuất thử được một số sản phẩm sứ cách điệu, sứ mỹ nghệ phục vụ sản xuất và du lịch, góp phần khôi phục và phát triển nghề gốm sứ ở Cao Bằng.

III. Kết quả nghiên cứu

Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, gắn việc áp dụng tiến bộ KHCN với phương pháp truyền thống và sự nỗ lực của Chủ nhiệm HTX, các thành viên và thợ làm nghề, đề tài đã thực hiện được mục tiêu đề ra. Kết quả cụ thể như sau:

1. Khảo sát, đánh giá hiện trạng, phân tích nguồn nguyên liệu tại địa phương:

- Đề tài đã khảo sát, đánh giá được trữ lượng và chất lượng sét, cao lanh khu vực Nà Gường xã Bế Triều huyện Hoà An tỉnh Cao Bằng. Lập sơ đồ địa chất, khoáng sản khu vực. Với tổng trữ lượng sét, cao lanh là 346.787 tấn, độ thu hồi của cao lanh đạt 92,02% có thể cung cấp nguyên liệu lâu dài cho việc sản xuất mặt hàng gốm, sứ của địa phương.

- Kết quả phân tích mẫu sét, cao lanh đã khẳng định nguồn nguyên liệu tại địa phương cho phép sản xuất được các sản phẩm gốm, sứ kỹ thuật chất lượng cao phục vụ nhu cầu xã hội.

- Đã nghiên cứu các phối liệu lấy từ nguồn đất sét, cao lanh Nà Gường xã Bế Triều huyện Hoà An gồm: 73% siO_­2, 13,7% AL₂O₃, 3% K₂O và Na₂O, 1% CaO, 1% MgO còn lại là các oxit khác. Các mẫu trên được chế biến qua các thiết bị và xử lý sắt có trong nguyên liệu, nghiền mịn có thể sản xuất sứ cách điệu và sứ mỹ nghệ trên cơ sở đầu tư dây chuyền thiết bị tiên tiến, phù hợp.

2. Xây dựng quy trình sản xuất gốm:

- Đã xây dựng được quy trình sản xuất gốm, sứ chất lượng cao trên hệ thống thiết bị máy móc đã lựa chọn và dây truyền sản xuất tại cơ sở gồm sứ Bát Tràng Hà Nội.

- Đào tạo được 02 công nhân kỹ thuật nắm vững và làm chủ được công nghệ sản xuất gốm, sứ cho HTX.

- Đã sản xuất thử được một số sản phẩm gốm, sứ cụ thể theo yêu cầu của đề tài như: sứ cách điệu, sứ mỹ nghệ được trang trí các hình ảnh khu di tích lịch sử Pác Bó, thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, hình ảnh anh giải phóng quân vượt Trường Sơn… đạt chất lượng, tỷ lệ thành phẩm cao.

3. Hiệu quả kinh tế- xã hội:

- Hoàn thiện công nghệ sản xuất phù hợp với quy mô sản xuất vừa và nhỏ của HTX và khu vực làng nghề là điều kiện để các cơ sở sản xuất mạnh dạn đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng hiệu quả kinh tế, tiết kiệm nguyên liệu và bảo vệ môi trường.

- Có khả năng sản xuất gốm, sứ dân dụng từ nguồn nguyên liệu địa phương sẽ góp phần giảm chi phí, tăng thu nhập cho người sản xuất.

- Dây chuyền công nghệ sản xuất ổn định, tạo việc làm cho 30-40 lao động trong HTX.

Kết quả thực hiện đề tài nghiên cứu đã giúp HTX gốm Nước Hai và tỉnh Cao Bằng có khả năng phát triển mặt hàng gốm, sứ chất lượng cao, phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Đây là luận cứ khoa học để các cơ quan chức năng đề xuất chủ trương, các định hướng phát triển ngành gốm, sứ và nghề thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh.