Cơ quan chủ trì thực hiện: Trường Chính trị Hoàng Đình Giong

Chủ nhiệm nhiệm vụ: ThS Hoàng Việt Hưng – Phó Hiệu trưởng

Thời gian thực hiện: 2023 - 2024

I – Đặt vấn đề:

Năng lực lãnh đạo của Đảng ủy cấp xã trong xây dựng nông thôn mới thực chất là năng lực quán triệt đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, của cấp ủy cấp trên nói chung và về xây dựng nông thôn mới nói riêng từ đó cụ thể hóa thành chủ trương xây dựng nông thôn mới phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương có tính khả thi; năng lực lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền cụ thể hóa thành các đề án, kế hoạch cụ thể thực hiện; năng lực lãnh đạo Mặt trận và các đoàn thể nhân dân, tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết với  Nhân dân; năng lực kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết nhân rộng điển hình tiên tiến và bổ sung làm cho chủ trương ngày càng đúng đắn, phù hợp hơn.

Trong những năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh đã được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, sự vào cuộc của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, đặc biệt là sự đồng thuận và ủng hộ mạnh mẽ của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội nông thôn đã có những đổi thay vượt bậc, bộ mặt nông thôn ngày càng được khang trang, từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân. Tuy nhiên, kết quả xã đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới của tỉnh (8,46%) còn thấp hơn so với mặt bằng chung vùng miền núi phía Bắc (28,60%); chất lượng đạt chuẩn và duy trì nâng cao chất lượng các tiêu chí còn hạn chế, chưa được thực sự bền vững. Một số địa phương còn chủ yếu chú trọng thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng; sự gắn kết giữa xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp chưa chặt chẽ; kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới về thu nhập, hộ nghèo, tổ chức sản xuất đạt kết quả chưa cao; chất lượng và năng lực hoạt động của các hợp tác xã năng lực còn yếu. Môi trường nông thôn đã được quan tâm nhưng các giải pháp về bảo vệ, cải thiện môi trường còn nhiều hạn chế, chưa hiệu quả; chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, nông sản đã có tiến bộ nhưng chuyển biến chưa thực sự rõ nét, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, sản xuất hàng hóa trong lĩnh vực nông lâm nghiệp chưa xứng với tiềm năng của tỉnh. Nhận thức của một bộ phận Nhân dân còn nhiều hạn chế, còn tư tưởng trông chờ ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ từ nhà nước chưa thực sự nỗ lực vươn lên…công tác lãnh, chỉ đạo  của một số cấp ủy, chính quyền trong Chương trình xây dựng nông thôn mới ở một số nơi, đặc biệt giai đoạn đầu chưa thực sự quan tâm đúng mức, chưa thể hiện hết vai trò trách nhiệm trong lãnh chỉ đạo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch đề ra…. Do đó nhiệm vụ đặt ra phải “Nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới” . …Từ những vấn đề trên, nghiên cứu một cách có hệ thống về nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã đáp ứng yêu cầu trong xây dựng nông thôn mới hiện nay có ý nghĩa cấp thiết về mặt lý luận và thực tiễn; đồng thời đưa ra các giải pháp hướng đến xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu ở Cao Bằng trong giai đoạn tiếp theo…Thời gian thực hiện 2 năm từ 9/2023 – 12/2024 do ThS Hoàng Việt Hưng Chủ nhiệm đề tài.

II - Mục tiêu và nội dung nghiên cứu của đề tài:

Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trên địa bàn tỉnh Cao Bằng hiện nay; khảo sát trình độ năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã, đánh giá thực trạng về năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong việc thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương; xác định những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong việc thực hiện chương trình nông thôn mới tại địa phương; đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền cấp xã trong thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, hướng tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu; tham mưu ban hành chính sách tăng cường vai trò lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ cán bộ cấp ủy, chính quyền cấp xã, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý trong phát triển kinh tế - xã hội và thực thi nhiệm vụ, phù hợp với yêu cầu xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

III – Kết quả nghiên cứu:

Qua 24 tháng thực hiện Đề tài đã hoàn thành mục tiêu, nội dung theo hợp đồng nghiên cứu, thực hiện, đơn vị chủ trì và nhóm thực hiện đáp ứng được mục tiêu và nội dung đề ra, kết quả sản phẩm đạt được cụ thể:

Cơ sở lý luận về năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới đã làm rõ năng lực lãnh đạo của cấp ủy ỏ những nội dung cơ bản như: Năng lực ban hành nghị quyết, chương trình kế hoạch, phương hướng và giải pháp; quán triệt, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên; chỉ đạo, lãnh đạo chính quyền thể chế hóa, cụ thể nghị quyết của Đảng ở cơ sở; tổ chức, chỉ đạo đối với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; kiểm tra giám sát toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị; phát hiện và xử lý đúng đắn, có hiệu quả những vấn đề phức tạp; sơ kết, tổng kết thực tiễn…

Đề tài cũng đã xây dựng điều tra khảo sát, thu thập thông tin về thực trạng năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới tại các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Đồng thời đề tài cũng đã đánh giá được thực trạng năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới ở Cao Bằng cho thấy những ưu điểm nổi bật về năng lực lãnh đạo của cấp ủy trong xây dựng nông thôn mới, thể hiện ở việc nghiên cứu, vận dụng các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên và ban hành nghị quyết về chương trình xây dựng nông thôn mới; tập trung lãnh đạo chính quyền, Mặt trân Ttổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; thực hiện công tác kiểm tra, giám sát; thực hiện các mô hình, điển hình tiên tiến…Bên cạnh đó cũng chỉ rõ một số hạn chế về công tác lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới….

Trên cơ sở nghiên cứu đề tài cũng đã đưa ra phân tích được những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới đó là: Những yếu tố khách quan giữ vai trò tác động, mang tính định hướng quan trọng đến quá trình xây dựng nông thôn mới, từ đó hình thành yếu tố ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến năng lực lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền cấp xã. Những yếu tố chủ quan về năng lực nhận thức, tổ chức thực hiện, các kỹ năng và phẩm chất của đội ngũ cấp ủy, chính quyền cấp xã giữ vai trò quyết định đến năng lực trong xây dựng nông thôn mới của đội ngũ này…

Từ lý luận và thực tiễn về năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới đề tài đưa ra giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý của chính quyền cấp xã trong xây dựng nông thôn mới ở Cao Bằng hiện nay. Trong đó tập trung vào vai trò lãnh đạo, nhấn mạnh đến việc nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng, đổi mới lề lối làm việc và phong cách công tác gắn với xây dựng nông thôn mới; nâng cao chất lượng ra quyết định và tổ chức thực hiện quyết định, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyết định. Đồng thời nâng cao năng lực chính quyền cấp xã chú trọng đến những giải pháp về nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân xã và Ủy ban nhân dân xã trong xây dựng nông thôn mới. Với giải pháp này, việc nâng cao chất lượng đại biểu Hội đồng nhân dân và đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã giữ vai trò quyết định. Bên cạnh đó, việc nâng cao chất lượng các kỳ họp và chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân cấp xã đối với việc xây dựng nông thôn mới; tăng cường công tác quản lý, tổ chức các nội dung của Chương trình xây dựng nông thôn mới, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số cấp xã và tăng cường mối quan hệ giữa chính quyền vơi Nhân dân, phát huy vai trò của Nhân dân trong giám sát hoạt động của chính quyền...