Cán bộ Khuyến nông xã Đàm Thủy kiểm tra tình hình phát triển Nếp Khẩu Mạo tại xóm Đồng Tâm
Với mục tiêu sản xuất ra hạt giống siêu nguyên chủng, tạo ra nguồn giống tốt khắc phục nguy cơ thoái hóa giống, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. Theo đó, vụ thứ nhất tiến hành vào vụ mùa năm 2022, Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ Khoa học Công nghệ tỉnh Cao Bằng phối hợp với Ủy ban nhân dân huyện Trùng Khánh thí nghiệm phục tráng 02 loại giống: từ vật liệu khởi đầu chưa thuần, trên diện tích 1.000m2 (mỗi loại giống 500m2); quá trình sinh trưởng, phát triển, đã xác định được 400 cá thể có độ đồng đều cao, cây sinh trưởng phát triển tốt để đánh giá chọn lọc; khi thu hoạch chọn lọc còn 358 dòng đạt yêu cầu; sau khi phơi, đo đếm còn 72 dòng có giá trị trung bình và đạt ở mức cho phép.
Kết quả của mô hình phục tráng: đã đảm bảo đạt theo tiêu chuẩn quy trình năm thứ nhất Ban hành kèm theo Quyết định số 4100 QĐ/BNN-KHCN, ngày 29/12/2006 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Đối với giống lúa nếp Khẩu Mạo (Khẩu Ai) đã đạt được: thời gian trỗ 141 ngày; thời gian chín 170 ngày; chiều cao cây từ 181 – 191cm; chiều dài bông chính trên 26cm; đạt trên 8 bông/khóm.
Giống lúa Nếp Thơm: thời gian trỗ 135 ngày; thời gian chín 165 ngày; chiều cao cây từ 171 –179cm; chiều dài bông chính đạt trên 27cm; 8 bông/khóm.
Trên cơ sở kết quả năm thứ nhất, các cá thể đạt yêu cầu được phơi khô, ghi mã số từng dòng và bảo quản và đã được triển khai trong vụ này. Trải qua 3 tháng triển khai thực hiện vụ thứ hai, đến thời điểm này lúa đang ở giai đoạn: chăm sóc, bón phân; cây phát triển tốt, cây ít dịch bệnh. Trong 3 tháng còn lại, các đơn vị tổ chức sẽ thực hiện: theo dõi các chỉ tiêu, đo đếm chiều dài, rộng phiến lá, lá đòng, tai lá, góc thân, chọn lọc số các dòng đạt tiêu chuẩn; đo đếm chiều cao thân, số bông trên cây, chiều dài bông, râu, thời gian chín… Hợp đồng với Cục Trồng trọt kiểm tra và chứng nhận giống.
Việc phục tráng giống lúa Nếp Thơm và Nếp Khẩu mạo tại huyện Trùng Khánh, có kế hoạch triển khai trong thời gian 3 năm, từ năm 2022 – 2024, thực hiện theo phương pháp chọn lọc siêu nguyên chủng (chọn cá thể, chọn dòng). Gồm các công đoạn: năm thứ nhất (năm 2022) đánh giá, chọn lọc vật liệu khởi đầu (G0); năm thứ 2 (năm 2023) đánh giá và chọn dòng (G1); năm thứ 3 (năm 2024) đánh giá và chọn dòng (G2), nhằm chọn được một số dòng sạch bệnh, năng suất cao, vẫn giữ được tính thuần của giống lúc ban đầu.
Lúa nếp Trùng Khánh được coi là giống lúa đặc sản của địa phương, có khả năng chống chịu hạn tốt, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân nhờ vào chất lượng gạo, thơm, dẻo, ngon, phù hợp thị hiếu người tiêu dùng. Tuy nhiên, do tập quán can tác sản xuất của bà con lưu giữ từ vụ này qua vụ khác, không chọn lọc theo đúng quy trình kỹ thuật làm cho chất lượng các giống ngày thoái hóa dần. Vì vậy sau khi Phục tráng, nhằm hướng đến lựa chọn được giống gốc, làm cơ sở phục vụ cho sản xuất đại trà và phát huy lợi thế cạnh tranh, xây dựng thương hiệu các giống lúa đặc sản của địa phương./.
Tác giả bài viết: NT