Mô hình thâm canh cải tạo chè theo hướng hữu cơ tại Đoỏng Pán xã Độc Lập, huyện Quảng Hòa

Mục tiêu của dự án bao gồm: Tuyển chọn cây chè đạt tiêu chuẩn năng suất, chất lượng phục vụ nhân giống, mở rộng diện tích trồng tại xã Độc lập, huyện Quảng Hòa; Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật cải tạo, thâm canh tăng năng suất, hiệu quả cho 10,0ha chè hiện có theo hướng hữu cơ tại xã Độc lập, huyện Quảng Hòa; Xây dựng vườn ươm nhân giống chè từ hom cây chè tuyển chọn, quy mô 100.000 bầu phục vụ trồng mới tỷ lệ xuất vườn đạt >72,0%; Xây dựng mô hình trồng mới chè Đoỏng Pán quy mô 3 ha tại xã Độc Lập huyện Quảng Hòa, tỷ lệ sống đạt >85,0%; Chuyển giao công nghệ, xây dựng mô hình chế biến, một số sản phẩm chè xanh chất lượng cao quy mô hộ gia đình; Đào tạo tập huấn cho người dân sản xuất chè.Từ đó cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm chè thông qua việc áp dụng các phương pháp canh tác hiện đại, gắn với chế biến sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP nhằm tạo ra sản phẩm chè có thương hiệu, nâng cao giá trị kinh tế cho người dân địa phương.

Để thực hiện hiệu quả, nhóm thực hiện dự án đã tiến hành khảo sát, điều tra thực tế vùng chè Đoỏng Pán. Kết quả khảo sát cho thấy các chỉ tiêu về dư lượng kim loại nặng và thuốc bảo vệ thực vật trong mẫu đất và mẫu nước đều dưới ngưỡng cho phép, đảm bảo an toàn cho sản phẩm chè. Trên cơ sở đó, 34 hộ dân đã được lựa chọn tham gia mô hình trồng mới 03 ha chè hữu cơ và 110 hộ dân tham gia mô hình thâm canh cải tạo 10 ha chè theo hướng hữu cơ.
Sau gần 3 năm thực hiện, dự án đã tiến hành tuyển chọn được 150 cây chè có năng suất và chất lượng vượt trội tại thôn Đoỏng Pán 1 và Đoỏng Pán 2. Những cây chè này đã được chăm sóc đặc biệt để phát triển giống chè ưu tú, góp phần vào việc xây dựng mô hình vườn ươm giống chè chất lượng cao. Mô hình vườn ươm này có quy mô 100.000 bầu chè, được nhân giống từ nguồn hom chè ưu tú, sau 10 tháng nhân trong vườn ươm, tỉ lệ bầu giống đảm bảo xuất vườn đạt 85%, toàn bộ cây giống đã được UBND xã Độc Lập giao cho 34 hộ dân trồng được trên 03ha chè giống mới, mô hình đã sinh trưởng, phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt trên 95%. Qua một thời gian triển khai, diện tích chè mô hình đã được cải thiện rõ rệt, cây chè sinh trưởng tốt, năng suất tăng rõ rệt. 

Sau khi áp dụng các biện pháp kỹ thuật tác động vào mô hình đã làm tăng 2,5 lứa số lứa hái so với trước khi thực hiện, số lứa hái đạt 8 lứa/năm, năng suất chè tăng từ 30-40% so với trước kia, mật độ búp tăng 2 lần đạt bình quân 180-220 búp/m2, có những diện tích chè từ không có thu hoạch sau khi tác động kỹ thuật đã có thu hoạch. Từ đó năng suất chè của mô hình tăng 70,0% so với trước khi thực hiện dự án và tăng 61,8% so với mô hình sản xuất đại trà. Về sâu bệnh gây hại, tỷ lệ bọ xít muỗi giảm 80-90%, rầy xanh ở dưới ngưỡng gây hại và các loại sâu bệnh khác xuất hiện ít, cây chè đang dần hình thành bộ khung tán mới. Từ những kết quả như vậy, đã giúp người dân trồng chè tại địa phương bước đầu thấy được hiệu hiệu quả rõ rệt của mô hình thâm canh chè theo hướng hữu cơ, cây chè sinh trưởng phát triển tốt, năng suất tăng, nguyên liệu búp chè ổn định.
Bên cạnh việc cải tạo vườn chè, dự án còn chú trọng đến việc nâng cao chất lượng chế biến sản phẩm chè. Đơn vị thực hiện đã hoàn thành lắp đặt hệ thống thiết bị chế biến cho hợp tác xã (HTX) chè Đoỏng Pán bao gồm máy đóng gói hút chân không và quầy sấy, giúp bảo quản chè được tốt hơn và gia tăng giá trị sản phẩm. Chuyển giao, tập huấn các quy trình chế biến sản phẩm chè đặc sản cho HTX và các hộ dân tham gia thực hiện dự án gồm: Quy trình chế biến chè xanh chất lượng cao, quy trình chế biến chè xanh thơm, quy trình chế biến chè Mao Tiêm. Mô hình chế biến một số sản phẩm chè xanh chất lượng cao tại HTX chè Đoỏng Pán công suất 500 kg nguyên liệu/ngày. 

Đào tạo kỹ thuật viên về quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc chè theo tiêu chuẩn hữu cơ

Trong thời gian tới, để đảm bảo sự phát triển bền vững cho vùng chè Đoỏng Pán, cần tiếp tục duy trì các mô hình thâm canh hữu cơ, đa dạng hóa sản phẩm,đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại để đưa sản phẩm chè Đoỏng Pán ra thị trường rộng lớn hơn. Dự án đã tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển chè tại địa phương và mang lại những cơ hội lớn cho việc phát triển kinh tế bền vững tại xã Độc Lập, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng.