Những khó khăn khi thương mại hóa chip Việt

Cho đến thời điểm hiện nay, Trung tâm nghiên cứu và thiết kế vi mạch (ICDREC) thuộc Đại học quốc gia TP.HCM vẫn là đơn vị có công đặt nền móng cho ngành vi mạch TP.HCM. Chính vì vậy, các lãnh đạo của ICDREC phải vừa điều phối việc nghiên cứu thiết kế chip, vừa gánh vác việc tìm đầu ra cho các con chip - công việc của những nhà kinh doanh.

Theo chia sẻ của giám đốc ICDREC - ông Ngô Đức Hoàng, công việc đưa thương hiệu chip “Made in Vietnam” ra thị trường là trăm ngả khó khăn.

Khó khăn này không chỉ từ thị trường nước ngoài, mà bị ngay áp lực cố hữu đến cực đoan của người Việt trong nước, họ thường đặt câu hỏi đối với giới nghiên cứu khoa học rằng “Liệu có thể làm ra được một sản phẩm chất lượng tốt, giá thành cạnh tranh với sản phẩm nhập ngoại hay không?”.

Trong thời gian qua, đã có một số sản phẩm thương hiệu Việt có thể cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu nhưng hầu hết là gắn với doanh nghiệp, và yếu tố Việt trong sản phẩm còn nhiều tranh cãi. May thay, sản phẩm chip vi mạch có thể xóa tan những định kiến của xã hội. Thế nhưng, để làm được điều này thì không đơn giản, bởi nó không chỉ đơn thuần là nghiên cứu và chế tạo thành công, rồi công bố chất lượng sản phẩm là xong. Thêm vào đó, những người làm vi mạch phải làm luôn sản phẩm ứng dụng (tức là thiết bị), thậm chí là làm theo yêu cầu của khách hàng... để chứng minh giá trị cốt lõi mà con chip “Made in Vietnam” đáp ứng được.

Theo chia sẻ của một chuyên gia về vi mạch, ở nước ngoài, công việc làm ra các thiết bị từ một con chip mới là của các nhà sản xuất, các công ty chuyên làm thiết bị. Sau đó, họ trực tiếp bán ra thị trường, hoặc tiếp tục chuyển hàng sang cho một công ty phân phối. Đơn cử, Intel làm ra chip sẽ bán ra cho các nhà sản xuất máy tính (như HP, Lenovo, Sony...), Qualcomm thì làm ra chip bán cho các nhà sản xuất điện thoại di động (như Samsung, HTC, Sony...).

Theo ông Hoàng, đúng ra ICDREC chỉ nên dừng lại ở việc nghiên cứu và thiết kế ra chip, nhưng hiện nay ICDREC phải lo luôn cả khâu thiết kế và sản xuất ra thiết bị đầu cuối.

“Đó là lý do tại sao chúng tôi phải dùng con chip SG-8V1 để làm ra hơn 30 sản phẩm khác nhau. Đó là vì chúng tôi phải chứng minh luôn cho các nhà sản xuất thiết bị quen mua bo mạch, bảng mạch từ nước ngoài thấy rằng, chip Việt Nam có khả năng ứng dụng vào thiết bị của họ”, ông Hoàng cho biết.

Thật vậy, thực trạng nền công nghiệp điện tử 40 năm qua đã chìm quá lâu trong trạng thái gia công, lắp ráp. Các nhà sản xuất thường mua nguyên bảng mạch với đầy đủ các chi tiết từ nước ngoài về (thường là từ Trung Quốc) rồi bảo họ ghi tên của mình vào đó.

Do vậy, giá trị gia tăng của điện tử Việt Nam đi vào sản phẩm rất ít (chỉ khoảng từ 3 - 5%), chủ yếu là dựa vào giá nhân công lắp ráp. Hơn nữa, cách này cũng làm triệt tiêu luôn sự sáng tạo của người Việt, cũng như dần mất đi việc nắm bắt công nghệ tận gốc.

Theo ông Hoàng, nay chúng ta có thể tự làm ra chip để đưa vào trong sản phẩm với hy vọng có thể giúp các nhà sản xuất nắm bắt được công nghệ từ A đến Z, và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm thì phía sản xuất thiết bị lại không có người tiếp nhận nó.

“Với việc sản xuất con chip thành công như hiện nay, chúng ta có thể làm ra được từ 500 - 600 sản phẩm khác nhau. Khi đó, với mỗi nhà sản xuất thiết bị thì họ phải có đội ngũ tiếp nhận con chip đó để tiếp tục phát triển”, ông Hoàng nhấn mạnh.

Rõ ràng, khi đó giá trị gia tăng sẽ được chia ra, người làm chip cũng nhận được phần làm chip, người sản xuất thiết bị cũng nhận được giá trị từ chip. Tất nhiên, để làm tốt việc này, nhà sản xuất phải có đội ngũ tiếp nhận và phát triển thiết bị theo đúng ý mình, theo yêu cầu của đơn đặt hàng.

Đó chính là lý do vì sao mỗi khi có sản phẩm công nghệ mới, ICDREC phải tự đi tìm doanh nghiệp làm đối tác. Hiện ICDREC có 2 công ty liên doanh là Công ty cổ phần Saigon Track (thành lập năm 2012) và Công ty cổ phần Saigon Solution (thành lập năm 2013). Và ICDREC liên doanh với Công ty Radrix (Nhật Bản) để cùng thiết kế và sản xuất chip wifi hệ thứ 4.

Theo ông Hoàng, ICDREC hiện vẫn đang đi tìm kiếm và đã có một số doanh nghiệp đồng ý đưa chip của ICDREC vào thay thế chip ngoại nhập vì họ có đội ngũ tiếp nhận. Tuy nhiên, một thực tế đáng buồn hiện nay là số lượng công ty dạng này không nhiều.

Đi sau thế giới trong lĩnh vực công nghiệp vi mạch nên Việt Nam buộc phải chọn một hướng đi khác để tận dụng được lợi thế, xác định được đầu ra cho sản phẩm và tạo ra được nhóm sản phẩm đặc thù để thương mại hóa.

Lợi ích của việc dùng chip Việt

Ông Hoàng cho biết, có 3 điều mà ICDREC cần chứng minh cho các doanh nghiệp thấy lợi ích của việc dùng chip Việt Nam.

Một là, nếu dùng chip Việt thì giá sẽ rẻ hơn nhiều so với chip nước ngoài, kể cả chip Trung Quốc.

Hai là, nếu làm chủ được công nghệ, dù khách hàng có yêu cầu mới hay bất cứ biến động gì thì doanh nghiệp có thể thích ứng được ngay. “Hiện nay ở ta có quá nhiều công ty sản xuất ra thiết bị nhưng “ruột” là của nước ngoài. Đến khi khách hàng có yêu cầu thay đổi thì họ lại phải nhờ nơi sản xuất bảng mạch nghiên cứu và thay đổi cho họ. Rõ ràng, việc này sẽ mất rất nhiều thời gian và phải trả giá rất cao. Đã có trường hợp doanh nghiệp nước ngoài bán bảng mạch ban đầu với giá thấp nhưng khi cần nâng cấp hay điều chỉnh những gì phát sinh thì người mua phải chấp nhận với giá rất cao. Khi đó, chắc chắn mọi việc đã lỡ nên nhưng dù có giá nào cũng phải chạy theo”, ông Hoàng giải thích.

Ba là, chứng minh để cộng đồng sản xuất thiết bị ở Việt Nam có niềm tin vào chip Việt. Bởi hiện nay nhiều người vẫn tự ti cho rằng, làm sao Việt Nam có thể làm được hay làm thì chất lượng cũng không đảm bảo. “Điều này cũng dễ hiểu, vì sản phẩm khoa học công nghệ của chúng ta đã mất một thời gian dài ít được ứng dụng nên sự có sự hoài nghi. Chính vì vậy, ICDREC đã và sẽ phải chứng minh bằng sự thật, người thật, sản phẩm thật để xóa đi sự hoài nghi đó”.