hời đại thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) khởi đầu vào năm 1978 khi Louise Brown ra đời. Kể từ đó đã có nhiều tiến bộ đạt được với kỹ thuật IVF, nhưng tỷ lệ thành công hiện nay mới chỉ là khoảng từ 18 đến 38% cho các phụ nữ xung quanh tuổi 40. Bước đột phá thực sự có lẽ mới chỉ đến gần đây khi nhà sinh học Jonathan Tilly và nhà lão khoa David Sinclair ở Đại học y Harvard (Mỹ) triển khai một kỹ thuật dựa vào tế bào gốc gọi là “Augment”. Điểm xuất phát của phương pháp này là khám phá của Tilly vào năm 2004 khi ông nhận thấy một số tế bào ở mặt ngoài buồng trứng là một nguồn cung ứng ty lạp thể (mitochondria) - mà vai trò là cung cấp năng lượng cho tế bào - có thể giúp làm trẻ hóa các trứng già của người phụ nữ.
Tháng 5/2014, Natasha Rajani, một phụ nữ 33 tuổi ở Toronto, Canada, đã trải qua một cuộc phẫu thuật nhanh, qua đó các nhà khoa học thu thập một mẫu các tế bào buồng trứng của chị, sau đó làm tinh lọc nó thành một chất lỏng có chứa những ty lạp thể của các trứng non. Khi chất dịch được trộn với các trứng (trưởng thành) của Natasha, các ty lạp thể sẽ nạp năng lượng cho chúng, qua đó tăng lực cho quy trình thụ tinh, cho ra bốn phôi thai khỏe mạnh, mà một trong đó được cấy vào tử cung của Natasha. Kết quả là sự ra đời của bé Zain Rajani.
Bố mẹ của Zain, Omar (39 tuổi) và Natasha Rajani, đã trải qua 4 năm tìm cách mang thai. Họ được cho dùng thuốc và áp dụng thụ tinh nội tử cung... Natasha có đậu thai một lần nhưng bị sẩy sau ít tuần. Với IVF, chị có được tới hơn một chục trứng, nhưng chúng không đủ khỏe để có thể hình thành phôi tốt. Các bác sĩ đề nghị kỹ thuật Augment đang trong quá trình thử nghiệm. Một mẫu mô chung quanh buồng trứng của chị được xử lý theo quy trình để rút ra các tế bào gốc trứng từ đó trích ra các ty lạp thể...
Vợ chồng Rajani đã trở thành trường hợp đầu tiên áp dụng thành công kỹ thuật Augment. Phương pháp này chưa được công nhận ở Mỹ, nhưng hiện đã có 30 phụ nữ ở 4 quốc gia sử dụng nó, và 8 trong số đó đã mang thai. Tất cả họ đều có ít nhất một chu kỳ thất bại với IVF (có người tới 7 lần).
Một số ý kiến cho rằng đây là một bước đi trước thời hạn trong ngành điều trị vô sinh khi chưa có đủ bằng chứng về tính hiệu lực của kỹ thuật. Nhưng các tác giả tin rằng họ có đủ cơ sở để có thể tiến hành một bước đi lớn tiếp theo cho IVF. Tilly nêu lên các chứng cứ từ các chủng loài động vật khác nhau: các tế bào gốc trứng trích từ mô buồng trứng của chuột, khỉ, heo và bò đã phát triển thành những trứng non - và trong trường hợp chuột nhắt và chuột đồng, chúng cho ra những đứa con sống được.
Các đối tượng phụ nữ hiện vẫn phải trải qua những đợt tiêm hormon để sản sinh ra nhiều hơn một trứng trong một chu kỳ. Nhưng các nhà khoa học cho rằng người ta sẽ không chỉ có thể tăng cường năng lực cho các trứng bằng các tế bào gốc - như với trường hợp chị Natasha - mà còn có thể thúc đẩy các tế bào gốc trứng bên trong cơ thể người phụ nữ trở thành những trứng hoàn toàn trưởng thành, đem đến cho họ một nguồn cung ứng tươi mới, tồn tại vững vàng hơn mà họ có thể sử dụng để đậu thai in vitro (IVF) - hay là theo lối tự nhiên!
Điều đáng nói là các tế bào gốc trứng sử dụng là của chính người mẹ - chứ không phải của một “người thứ ba” - nên vấn đề y đức không đặt ra ở đây. Augment khác với trường hợp gần đây ở Anh Quốc, trong đó DNA ty lạp thể của một phụ nữ khỏe mạnh được đưa vào trứng của một người khác bị bệnh về ty lạp thể.
“Khi bạn ở tuổi 40, các trứng của bạn cũng 40 tuổi”, TS. Robert Casper của Đại học Toronto nói. “Việc thêm các ty lạp thể từ một tiền báo trứng cũng giống như thay pin mới cho đèn pin vậy”. Vào năm 2001 cũng đã có một khám phá đáng chú ý, khi tác giả Jacques Cohen của Trung tâm y học St. Barnabas ở New Jersey phối hợp các thành phần không có DNA của trứng non với các trứng của phụ nữ đã lớn tuổi, qua đó làm trẻ hóa chúng và dẫn đến khoảng 50 ca sinh đẻ với kỹ thuật này. Nhưng Cơ quan quản lý thực dược phẩm Mỹ (FDA) cho đấy là một dạng liệu pháp gen cần được khảo sát về độ an toàn; các khảo sát ấy không hề được thực hiện, nên rốt cuộc kỹ thuật này bị bãi bỏ.
Về phần mình, các tác giả của Augment dự kiến sẽ thực hiện khoảng 1.000 chu kỳ theo kỹ thuật của họ trong năm nay, qua đó họ hy vọng cung ứng đủ dữ liệu đáp ứng với yêu cầu của FDA.
Ngu?n: http://khoahocphothong.com.vn