Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), từ tháng 12/2013 tới 31/7/2014, thế giới đã ghi nhận 1.201 trường hợp nhiễm virus Ebola, trong đó có 672 trường hợp tử vong tại 3 nước vùng Tây Phi gồm Guinea (427 trường hợp), Liberia (249 trường hợp) và Sierra Leone (525 trường hợp). Chuyên gia về bệnh ký sinh trùng, TS.BS. Trần Phủ Mạnh Siêu, phó giám đốc BV Nguyễn Trãi TP.HCM cung cấp thêm cho bạn đọc những thông tin quan trọng về bệnh này.
Bệnh Ebola là bệnh gì?
Bệnh sốt xuất huyết do virus Ebola là một trong nhiều bệnh nhiễm virus gây xuất huyết. Đây là thể bệnh nặng, thường gây tử vong cho người và động vật linh trưởng như khỉ, khỉ dã nhân, tinh tinh... Virus Ebola thuộc họ Filoviridae, chủng Ebola. Bệnh được phát hiện lần đầu tiên ở Cộng hòa Congo, bên bờ sông Ebola. Sau đó, bệnh nhiễm Ebola xuất hiện thành những vụ dịch rải rác. Đến nay, người ta đã phân lập được 5 chủng Ebola bao gồm Ebola virus (chủng Zaire Ebola), Sudan virus (chủng Sudan Ebola), Côte dIvoire virus (chủng Ebola Bờ biển ngà), Bundibugyo virus (chủng Bundibugyo) và Reston virus (chủng Reston) gây bệnh trên loài linh trưởng, không gây bệnh ở người.
Đến nay, nguồn chứa virus trong tự nhiên vẫn chưa được xác định rõ, tuy nhiên có nhiều nghiên cứu cho thấy nguồn chứa virus trong tự nhiên chủ yếu là ở dơi và một số động vật bản địa ở châu Phi.
Đường lây nhiễm
Do chưa biết chính xác nguồn chứa virus trong tự nhiên, nên người ta vẫn chưa xác định được phương cách lây truyền virus, tuy nhiên nhiều nhà nghiên cứu đưa ra giả thiết rằng con người bị nhiễm virus Ebola khi tiếp xúc với thú vật theo cách lây truyền như : trực tiếp tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết của động vật có chứa virus; tiếp xúc với các vật dụng như ống chích bị nhiễm chất tiết có chứa virus.
Bệnh nhiễm virus Ebola thường lan trong gia đình hoặc bạn bè thân có tiếp xúc gần với nhau. Bệnh cũng xảy ra trong các cơ sở y tế khi nhân viên y tế không tuân thủ biện pháp cách ly như không mang găng tay hoặc các dụng cụ bảo hộ khác như khẩu trang, áo choàng, găng tay...
Triệu chứng
Bệnh nhiễm Ebola có triệu chứng đột ngột, bệnh nhân có triệu chứng nhức đầu, sốt, đau khớp và cơ, nôn ói, tiêu chảy, ăn mất ngon... một số ít bệnh nhân có nổi mẩn ngứa. Ngoài ra, còn có các triệu chứng phụ khác như đỏ mắt, ho, đau họng, khó thở, nuốt khó...
Triệu chứng xuất hiện và kéo dài từ 2 - 21 ngày, thường gặp là từ 8 - 10 ngày. Thường bệnh nhân tử vong, tiên lượng xấu.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán bệnh nhiễm Ebola trong một hai ngày đầu, khi bệnh nhân vừa xuất hiện triệu chứng là rất khó, chỉ có triệu chứng đỏ mắt và nổi ban ở da là nổi trội... tuy nhiên, 2 triệu chứng này cũng là triệu chứng của nhiều bệnh truyền nhiễm khác. Nếu bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết, có nhiều khả năng là bệnh nhiễm Ebola, nên hội chẩn và lưu giữ mẫu bệnh phẩm để chẩn đoán bằng phương pháp cận lâm sàng.
Xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm: xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán ELISA để phát hiện kháng thể kháng virus Ebola trong máu (kháng thể IgM và IgG); xét nghiệm PCR tìm gen của virus sau khi khuếch đại đoạn gen đặc thù của virus; phân lập virus từ bệnh nhân bằng phương pháp cấy virus.
Điều trị
Bệnh nhiễm Ebola không có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ có biện pháp điều trị hỗ trợ như cân bằng nước điện giải; duy trì mạch, huyết áp và oxy máu; điều trị các biến chứng; cách ly bệnh nhân để tránh nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Phòng ngừa
Do không xác định rõ được cơ chế lây nhiễm của virus Ebola nên việc phòng ngừa hết sức khó khăn, hiện nay người ta thực hiện một số biện pháp dự phòng: khi xuất hiện ca bệnh nhiễm Ebola đầu tiên, nhân viên y tế phải lập tức thông báo cho y tế địa phương, thiết lập ngay biển cảnh báo nguy cơ lây nhiễm để cho người dân cảnh giác. Nhân viên y tế nơi có ca bệnh phải mang vật dụng bảo hộ như: quần áo bảo hộ, kính che mắt, găng tay, khẩu trang để tránh lây nhiễm. Cách ly bệnh nhân bị nhiễm virus Ebola trong phòng cách ly để tránh lây nhiễm cho các bệnh nhân khác.
Trước tình hình diễn biến đáng lo ngại của đại dịch Ebola, để dịch bệnh không lan truyền vào Việt Nam, Bộ y tế vừa có văn bản về tăng cường giám sát phòng, chống dịch bệnh do virus Ebola. Theo đó, Bộ y tế đề nghị chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị trên địa bàn triển khai ngay các biện phòng chống và ngăn chặn dịch bệnh.
Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở y tế phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tại cửa khẩu để giám sát chặt chẽ người nhập cảnh, lưu ý những người từ các quốc gia có dịch bệnh, đồng thời thực hiện tốt việc giám sát tại cộng đồng và cơ sở y tế. Khi phát hiện các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh do virus Ebola và có tiền sử đi về từ vùng có dịch trong vòng 21 ngày, thực hiện ngay cách ly và lấy mẫu gửi về Viện vệ sinh dịch tễ trung ương hoặc Viện Pasteur TP.HCM để xét nghiệm.
HỒNG DUNG
Ngu?n: http://khoahocphothong.com.vn