Thạc sỹ: Hoàng Giang
Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Cao Bằng

Phát triển nông nghiệp, nông thôn và miền núi là một trong những trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của nước ta, được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm. Những năm qua việc đẩy nhanh ứng dụng các thành tựu khoa học và công nghệ (KH&CN) vào sản xuất nông, lâm nghiệp đã góp phần huy động các nguồn lực xã hội vào phát triển sản xuất hàng hoá, tăng thu nhập, tạo thêm việc làm cho nông dân, thực hiện mục tiêu chiến lược tăng trưởng và xoá đói, giảm nghèo, thúc đẩy phát triển KT - XH khu vực nông thôn, miền núi theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Được sự quan tâm của Bộ Khoa học và Công nghệ, trong giai đoạn 2004 -2015, tỉnh Cao Bằng đã được hỗ trợ triển khai 18 dự án thuộc Chương trình Xây dựng mô hình ứng dụng và chuyển giao khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi với tổng kinh phí hỗ trợ từ ngân sách sự nghiệp KH&CN (bao gồm nguồn vốn của Trung ương và địa phương) gần 40 tỷ đồng và huy động nguồn vốn của các doanh nghiệp tham gia trên 50 tỷ đồng . Các dự án tập trung chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật, phát triển sản xuất ở các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và chế biến nông, lâm sản… Sau hơn 10 năm tham gia triển khai thực hiện, các dự án nông thôn miền núi thực hiện trên địa bàn đã giúp các doanh nghiệp, người dân tiếp nhận, làm chủ và phát triển các công nghệ, quy trình kỹ thuật phù hợp, tiên tiến để giải quyết các vấn đề về: chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhân giống và đưa vào sử dụng các giống cây trồng vật nuôi có năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao nhằm tăng năng suất, tăng thu nhập trên diện tích hiện có tại địa phương; phát triển các sản phẩm lợi thế của Cao Bằng như cây dược liệu, cây ăn quả, hoa các loại; bảo quản, chế biến nông, lâm sản; tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp và lao động nông nhàn, phát triển nuôi trồng nấm...
Các dự án đã đào tạo được các kỹ thuật viên cơ sở, tập huấn kỹ thuật cho nhiều lượt nông dân, chuyển giao và tiếp nhận các quy trình công nghệ, cùng với kinh phí hỗ trợ của Nhà nước các doanh nghiệp đã huy động thêm nhiều tỷ đồng từ vốn tự có để đối ứng. Một số mô hình sau khi kết thúc dự án vẫn tiếp tục được duy trì và nhân rộng trong vùng triển khai dự án và các vùng lân cận như: dự án “Ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình sản xuất giống rau và hoa thương phẩm chất lượng cao tại Cao Bằng”; dự án “Xây dựng mô hình sản xuất gỗ ván dăm” đã sản xuất thành công sản phẩm ván sợi ép đạt tiêu chuẩn theo quy định của quốc tế như độ bền uốn, độ bền nén, độ bền va đập, việc sản xuất thành công đã góp phần thúc đẩy ngành sản xuất chế biến sau thu hoạch phát triển, tạo việc làm cho lao động tại địa phương, đặc biệt dự án đã tận dụng được tất cả các sản phẩm phụ của cây, góp phần bảo vệ môi trường; và gần đây là dự án “Xây dựng mô hình công nghệ trồng và chế biến cây giảo cổ lam tỉnh Cao Bằng thành hàng hóa” đã sản xuất thành công sản phẩm trà Giảo cổ lam Cao Bằng, hiện nay Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao KH&CN đang duy trì sản xuất các dạng sản phẩm trà giảo cổ lam túi lọc, sản phẩm đang được đông đảo người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết đến, việc sản xuất thành công trà giảo cổ lam đã góp phần khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương…

Hiện nay một số dự án đang được triển khai trên địa bàn tỉnh, bước đầu cũng đã phát huy hiệu quả, như: Trong lĩnh vực chăn nuôi tiêu biểu có dự án “Ứng dụng tiến bộ KH&CN để phát triển chăn nuôi gia cầm phù hợp với điều kiện xã Trường Hà, huyện Hà Quảng”, dự án đã tiến hành tập huấn 10 quy trình kỹ thuật chăn nuôi gà, vịt cho 200 lượt người dân; cấp con giống, thức ăn và thú y cho 44 hộ dân với 4.000 con gà HA sinh sản, 2.000 con gà mía lai thương phẩm, 100 con vịt super sinh sản, 50 đôi chim bồ câu Pháp. Đến nay, kết quả dự án đã đạt được: tỷ lệ nuôi sống các loại gia cầm trên đạt từ 94 - 100%, chim bồ câu đã sinh sản được hơn 40 đôi chim bồ câu giống, đã xuất bán hơn 2000 con gà thịt…

Dự án “Xây dựng mô hình sản xuất giống, nuôi trồng và chế biến nấm hương đặc sản theo hướng công nghiệp”, sau gần 1 năm triển khai thực hiện dự án đã phối hợp đào tạo cho 6 cán bộ kỹ thuật tại cơ sở, sau đào tạo các cán bộ kỹ thuật đã nắm vững 4 quy trình công nghệ sản xuất giống nấm hương; bên cạnh đó, cơ quan chủ trì phối hợp với các cơ quan chuyển giao công nghệ tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc cũng như cách bảo quản chế biến nấm hương cho 60 lượt nông dân trong vùng dự án; đã tiến hành sản xuất được 1.800 ống giống nấm cấp 1; 5.000 chai giống nấm cấp 2; 5,5 tấn giống nấm cấp 3; sản xuất trên 5 vạn bịch nấm, thu được gần 10 tấn nấm hương thành phẩm, đã chuyển giao cho người dân hơn 2 vạn bịch nấm… thành công bước đầu của dự án đã mở ra một hướng đi mới cho địa phương trong việc phát triển sản xuất nấm hương thành hàng hóa.

Các dự án thuộc Chương trình không những giúp các doanh nghiệp tiếp nhận và làm chủ được các công nghệ để xây dựng các mô hình ứng dụng và chuyển giao công nghệ phù hợp vào các khâu sản xuất, chế biến sản phẩm tại địa phương mà còn góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động ở khu vực nông thôn, tận dụng phế phụ phẩm của nông, lâm sản, chống thất thoát sau thu hoạch, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị và kéo dài thời gian sử dụng của nông, lâm sản, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới; dần từng bước khẳng định vai trò của KH&CN trong phát triển kinh tế - xã hội, qua đó càng khẳng định việc xã hội hóa hoạt động KHCN bằng nguồn vốn đối ứng của cac doanh nghiệp. Thông qua các mô hình giúp cho các doanh nghiệp, người nông dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao có những nhận thức mới về KH&CN, tích cực áp dụng các kết quả nghiên cứu, triển khai của đề tài, dự án và các tiến bộ KH&CN vào sản xuất và đời sống, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, thực hiện mục tiêu chiến lược tăng trưởng và xoá đói, giảm nghèo, thúc đẩy phát triển KT - XH khu vực nông thôn, miền núi theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.