Những năm qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có nhiều chủ trương, biện pháp đẩy mạnh phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN), Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã ra Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 01/11/2012 về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế và ngày 30/5/2019 Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII đã ban hànhKết luận số 50-KL/TW tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khóa XI về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng XHCN và hội nhập quốc tế.Nhận thức được tầm quan trọng về tiếp tục phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế,sau khi Ban Chấp hành Trung ương ban hành Kết luận số 50-KL/TW, ngày 09/10/2019, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Kế hoạch 391-KH/TU thực hiện Kết luận số 50-KL/TW ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khóa XI về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng XHCN và hội nhập quốc tế.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, Kết luận số 50-KL/TW,Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành kịp thời các nghị quyết, chương trình, kế hoạch, kết luận để triển khai thực hiện, xác định nhiệm vụ cụ thể cho các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc; chỉ đạo HĐND, UBND tỉnh bổ sung, sửa đổi và ban hành mới các cơ chế, chính sách và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trong lĩnh vực KH&CN để thực hiện nhằm sớm đưa chủ trương "coi KH&CN là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng nhất để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế" vào cuộc sống như Nghị quyết số 30/2014/NQ-HĐND ngày 11/12/2014, Nghị quyết số 12/2019/NQ-HĐND ngày 12/7/2019 của HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung Điều 1 Nghị quyết số 30/2014/NQ-HĐND ngày 11 tháng 12 năm 2014 của Hội đồng nhân dân tỉnh Cao Bằng về cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và xác lập quyền sở hữu công nghiệp cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, Quyết định 2088/QĐ-UBND ngày 20/11/2019 của UBND tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện Kế hoạch số 391-KH/TU ngày 09/10/2019 của Tỉnh ủy Cao Bằng thực hiện Kết luận số 50-KL/TW ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư… Nhìn chung, việc ban hành chương trình, kế hoạch hành động của Tỉnh ủy, HĐND, UBND đã bám sát thực tiễn, phát huy dân chủ, gắn với xây dựng kế hoạch và chỉ đạo tổ chức thực hiện.

Các chủ trương, định hướng lớn của Đảng về KH&CN đã được phổ biến, tuyên truyền đến các ngành, các cấp; Nội dung và các nhóm giải pháp nêu trong chương trình hành động, kế hoạch… đã được cụ thể hoá kịp thời và khá đồng bộ, đồng thời phân công cụ thể để triển khai thực hiện nhằm thực hiện tốt các nội dung, nhiệm vụ, giải pháp đã nêu tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai thực hiện ở các cấp. Mặc dù kết quả thực hiện chưa hoàn toàn đáp ứng được lòng mong đợi của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhưng việc triển khai, tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch đã thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ và thể hiện sự quyết tâm chính trị cao của Ban Chấp hành Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh. Công tác chỉ đạo thực hiện cũng như nội dung, quy trình và cách làm có một số điểm mới, có tác dụng thiết thực và đem lại một số kết quả bước đầu. Nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhân dân, doanh nghiệp về vị trí, vai trò của KH&CN đã được nâng lên. Các tổ chức KH&CN trong tỉnh đã và đang được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu thử nghiệm và dịch vụ, nhân lực KH&CN đã dần tăng lên cả về số lượng và chất lượng; công tác nghiên cứu, ứng dụng KH&CN được coi trọng, gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đang từng bước phát huy là động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh. Hoạt động KH&CN đã gắn với Doanh nghiệp, Hợp tác xã và với từng sản phẩm cụ thể, nhiều tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ được triển khai, ứng dụng, mang lại hiệu quả, góp phần chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông, lâm nghiệp, nâng cao đời sống của người dân. Công tác quản lý tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, chống hàng giả, hàng kém chất lượng, xác lập, đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ, quyền sở hữu công nghiệp được quan tâm thực hiện. Hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ, nhất là là với tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc tiếp tục được duy trì.

Tuy nhiên, dù nhiều lần được khẳng định là quốc sách hàng đầu, nhưng nhìn chung KHCN chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền đối với hoạt động KH&CN nói chung còn một số hạn chế và bất cập. Ðánh giá về vấn đề này, Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Cao Bằng lần thứ XIX đã chỉ rõ, hoạt động KH&CN phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu phát triển của tỉnh, chưa chú trọng tới phát huy năng lực sản xuất, KH&CN, năng lực đổi mới sáng tạo... Việc huy động nguồn lực của xã hội, nhất là từ doanh nghiệp để đầu tư phát triển KH&CN còn hạn chế. Kinh phí chi cho hoạt động KH&CN chưa hợp lý trong cơ cấu, tỷ lệ phân bổ nguồn vốn đầu tư công của địa phương và còn thấp so với mức bình quân các tỉnh; cơ cấu cán bộ khoa học chưa hợp lý, việc thực hiện chính sách đào tạo, thu hút cán bộ khoa học gặp nhiều khó khăn; việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất còn ở mức thấp, công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn có mặt chưa đáp ứng được yêu cầu, ít công trình nghiên cứu chuyên sâu; các doanh nghiệp, hợp tác xã trong tỉnh chưa mạnh dạn đầu tư cho KH&CN, năng lực KH&CN còn yếu; thị trường KH&CN phát triển chậm, chưa gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu với ứng dụng để phát triển sản xuất, kinh doanh và đổi mới công tác quản lý; công tác hợp tác quốc tế về KH&CN chưa được đẩy mạnh. Hoạt động thông tin tuyên truyền về KH&CN chưa đủ sâu rộng để khuyến khích, động viên các tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động KH&CN...

Bước vào thời kỳ phát triển mới với những tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ của quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đã và đang tạo ra cơ hội hết sức thuận lợi để Cao Bằng với lợi thế đi sau có thể nhanh chóng rút ngắn khoảng cách so với các địa phương trong nước. Đặc biệt là trướctác động to lớn của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có khả năng tạo ra những thành tựu mang tính đột phá khó dự báo trước và có ảnh hưởng to lớn tới mọi mặt của đời sống xã hội loài người,... càng đặt ra nhiều nội dung, yêu cầu mới cho phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động KHCN&ĐMST. Phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những hạn chế còn tồn tạivềhoạt động KHCN&ĐMST trong thời gian qua và triển khai thực hiện tốt phương hướng, nhiệm vụ phát triển mạnh mẽ KHCN&ĐMST nhằm tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, đưa KHCN&ĐMST thực sự trở thành động lực then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững phù hợp xu thế chung của thế giới và điều kiện đất nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Cao Bằng lần thứ XIX và các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về lĩnh vực KH&CN, đòi hỏi trong thời gian tới hoạt động KHCN&ĐMST cần tiếp tục nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy và sự vào cuộc với quyết tâm cao của toàn bộ hệ thống chính trị. Trên cơ sở phát huy dân chủ, trí tuệ, sáng kiến của tập thể cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, các nhà khoa học, các cơ quan tham mưu, mà rộng ra là của toàn Đảng, hệ thống chính trị và nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã đưa vào Chương trình công tác toàn khóa và Chương trình công tác năm 2021 của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XIX nội dung xây dựng Nghị quyết chuyên đề về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo phát triển khoa học và công nghệ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đây là lần đầu tiên, Tỉnh ủy xây dựng riêng một Nghị quyết về phát triển KHCN&ĐMST,điều này cho thấy, tỉnh Cao Bằng đã xác định rõ KHCN&ĐMST là động lực chủ yếu phát triển kinh tế- xã hội. Hiện dự thảo Nghị quyết đang được xin ý kiến thường vụvà dự kiến sẽ được ban hành vào tháng 9/2020 với các nội dung chính như sau:

          Về quan điểm, mục tiêu:

          - Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) phải bám sát, đồng bộ với mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, tiếp cận các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; ưu tiên chuyển giao, ứng dụng các tiến bộ KH&CN vào 3 chương trình trọng tâm, 3 đột phá chiến lược của tỉnh nhằm tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
          - Tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội về phát triển KH,CN&ĐMST; có chính sách khuyến khích và cơ chế phù hợp đảm bảo sự đồng bộ, thông thoáng, hấp dẫn, nhằm thu hút mọi nguồn lực đầu tư cho phát triển KH,CN&ĐMST, tạo động lực xây dựng tỉnh Cao Bằng năng động, phát triển nhanh và bền vững góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.

          * Mục tiêu cụ thể giai đoạn 2021-2025
          (1) Phấn đấu đến năm 2025, thông qua năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp của KH,CN&ĐMST từ 35% trở lên vào tăng trường GRDP của tỉnh
          (2) Hằng năm, ngân sách địa phương phân bổ cho dự toán chi sự nghiệp khoa học công nghệ cao hơn số Trung ương giao;
          (3) Tỷ lệ kết quả các nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước được ứng dụng vào thực tiễn đạt trên 50%; Hằng năm, có từ 1-3 doanh nghiệp, HTX bố trí kinh phí để triển khai ít nhất 01 nhiệm vụ KHCN; Trong giai đoạn 2021-2025, mỗi sở, ngành, huyện, thành phố bố trí kinh phí để triển khai từ 01 nhiệm vụ KHCN trở lên.
          (4) Phấn đấu có trên 80% sản phẩm, dịch vụ chủ lực địa phương, sản phẩm OCOP được hỗ trợ đăng ký bảo hộ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, kiểm soát nguồn gốc và chất lượng sau khi được bảo hộ; quản lý, khai thác hiệu quả 2 chỉ dẫn địa lí, 10 nhãn hiệu đã được công nhận; phát triển mới ít nhất 01 chỉ dẫn địa lí, từ 5 nhãn hiệu; phấn đấu có 3-5 sản phẩm, dịch vụ được giới thiệu quảng bá rộng rãi tại các địa phương trong và ngoài nước.
          (5) Xây dựng được 01 trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của tỉnh; Có từ 3 đến 5 doanh nghiệp khoa học và công nghệ được thành lập; Hỗ trợ được ít nhất 05 doanh nghiệp khởi nghiệp; Hình thành được 01 trung tâm bảo tồn, lưu giữ những nguồn gen sinh vật, những giống cây đầu dòng quý hiếm của tỉnh; xây dựng 01 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh;
          (6) 100% cơ quan hành chính nhà nước, 80% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 phiên bản điện tử gắn với việc xây dựng chính quyền điện tử và chuyển đổi số;

          * Mục tiêu giai đoạn đến năm 2030: Hình thành được hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; có một số trung tâm, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất; Năng lực KH,CN& ĐMST của tỉnh Cao Bằng nằm trong tốp khá các địa phương của khu vực miền núi phía Bắc.

          Về nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu:
          1- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
          2- Tập trung xây dựng, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
          3- Tăng cường huy động các nguồn lực để phát triển tiềm lực khoa học, công nghệ làm nền tảng vững chắc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội
          4- Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ  trên nền tảng cuộc cách mạng lần thứ tư, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội
          5- Thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo; Phát triển tài sản trí tuệ; Thị trường khoa học và công nghệ; Hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng, hỗ trợ nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm hàng hoá
          6- Đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ cơ chế quản lý, cơ chế tài chính; Nâng cao năng lực tổ chức, hoạt động của các tổ chức KH&CN công lập
          7- Đẩy mạnh liên kết, hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo./.