Trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2016 đã có trên 80 đề tài, dự án KH&CN được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh, trong đó có trên 70% là các đề tài, dự án thuộc lĩnh vực nông, lâm nghiệp. Hoạt động nghiên cứu và ứng dụng KH&CN trong lĩnh vực nông lâm nghiệp đã tập trung vào giải quyết những vấn đề có tính mới và tính cấp thiết để phục vụ trong sản xuất nông lâm nghiệp, nhằm góp phần đẩy mạnh phát triển nông nghiệp và nông thôn, thúc đẩy lao động sáng tạo trong nông dân.

Trong lĩnh vực trồng trọt nhiều đề tài, dự án KH&CN đã được triển khai, như: Ứng dụng công nghệ vi ghép đỉnh sinh trưởng để phục tráng và phát triển giống cam Trưng Vương, quýt Hà Trì vùng Hòa An; Nghiên cứu, bảo tồn và phục tráng giống lúa Nếp hương Bảo Lạc và Pì Pất Cao Bằng; Xây dựng mô hình trồng cây dạ hiến theo hướng Vietgap quy mô nông hộ tại huyện Quảng Uyên; Ứng dụng công nghệ để phục tráng và phát triển sản xuất cam, quýt theo hướng sản xuất hàng hóa tại huyện Trà Lĩnh; Ứng dụng khoa học và công nghệ trồng một số giống cây ăn quả năng suất, chất lượng cao tại huyện Hà Quảng; Ứng dụng các sản phẩm nanô kim loại trong quá trình xử lý hạt giống nhằm kích thích tăng trưởng, tăng năng suất thu hoạch cho cây ngô tại huyện Hà Quảng; Nghiên cứu kỹ thuật trồng một số giống tỏi của Cao Bằng để sản xuất tỏi, tỏi đen và các sản phẩm từ tỏi đen tại huyện Bảo Lạc; Khai thác và phát triển nguồn gen lê Đông Khê, Nguyên Bình và Bảo Lạc ….. Các dự án trồng chè xanh chất lượng cao, trồng sắn nguyên liệu chế biến tinh bột sắn, trồng giảo cổ lam, trồng khoai tây vụ đông ... Các đề tài nghiên cứu về cây Ba kích, cây Thạch hộc thiết bì, cây Nưacojiac ...

Trong lĩnh vực chăn nuôi đã triển khai thực hiện các đề tài, dự án như Ứng dụng KH&CN phát triển chăn nuôi gia cầm phù hợp với điều kiện xã Trường Hà, huyện Hà Quảng; Ứng dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi lợn quy mô hộ tại Cao Bằng; Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ sản xuất giống cá chép lai 3 máu; Cải tạo phát triển nâng cao thể trạng đàn bò của tỉnh...

Trong bảo quản, chế biến nông lâm sản đã triển khai thực hiện các đề tài, dự án: Sản xuất miến dong chất lượng cao tại HTX Sơn Đông, huyện Nguyên Bình; Hoàn thiện quy trình chế biến một số sản phẩm chè đặc sản từ các giống chè mới tại Phia Đén, Nguyên Bình; Xây dựng mô hình trồng và chế biến chè xanh chất lượng cao tại xã Thị Ngân, huyện Thạch An; Nghiên cứu ủ bã dong riềng làm thức ăn bổ sung cho trâu bò trong vụ đông xuân tại huyện Nguyên Bình; … Nghiên cứu hoàn thiện các quy trình công nghệ về sản xuất, chế biến sản phẩm từ cây tảo lục, hà thủ ô đỏ ...

Từ những kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ, trên địa bàn tỉnh đã và đang hình thành các mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật tại địa phương, điển hình như: Mô hình trồng cam, quýt xen ổi tại xã Trưng Vương và xã Hà Trì, huyện Hòa An; Mô hình trồng quýt ở huyện Trà Lĩnh; Mô hình trồng chè chất lượng cao ở Nguyên Bình, Thạch An; Mô hình trồng cây ăn quả tại xã Trường Hà, Sóc Hà huyện Hà Quảng; Mô hình trồng rau dạ hiến theo hướng Vietgap tại xã Phúc Sen, huyện Quảng Uyên; Các mô hình trồng sắn nguyên liệu cao sản, trồng khoai tây vụ đông, trồng lạc, trồng cây Giảo cổ lam, cây Thạch hộc thiết bì, cây Ba kích, cây Hồ đào, ... Mô hình chế biến chè xanh chất lượng cao, sản xuất miến dong chất lượng cao, chế biến Hà thủ ô đỏ ... Cơ sở cung cấp con cá giống của Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản Cao Bằng; Mô hình ứng dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi tại xã Hưng Đạo … Một số điển hình ứng dụng KH&CN như gia đình ông Nông Văn Chính, xóm Nà Lại, xã Hà Trì (Hòa An), trồng 500 cây quýt giống sạch bệnh và hơn 100 cây ổi từ năm 2011, đến nay hàng năm gia đình ông đã có thu nhập gần 200 triệu đồng từ quýt và ổi; Từ mô hình trồng cây ăn quả tại xã Trường Hà, Sóc Hà huyện Hà Quảng (cây chuối, cây ổi) có một số hộ dân đã cho thu nhập trên 300 triệu đồng/năm; Tại một số địa phương đã hình thành các hội nghề nghiệp sản xuất các sản phẩm đặc hữu như Hội trồng cây hạt dẻ Trùng Khánh, Hội trồng Quýt Trà Lĩnh, Hội miến dong Nguyên Bình và đang vân động thành lập Hội trúc sào Cao Bằng.

Cùng với việc tham gia triển khai thực hiện thành công các mô hình ứng dụng KHKT vào sản xuất, người dân trong vùng triển khai đề tài, dự án đã được tập huấn, chuyển giao các quy trình kỹ thuật kỹ thuật về tạo giống, chăm sóc cây trồng, vật nuôi, bảo quản, chế biến sau thu hoạch, từ đó người nông dân có điều kiện tiếp cận với những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới để áp dụng vào sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.

Bên cạnh việc tổ chức nghiên cứu và ứng dụng KHKT vào sản xuất, các đơn vị thuộc Sở KH&CN đã phối hợp với một số cơ quan liên quan tổ chức trên 50 lớp dạy nghề cho nông dân các huyện trong tỉnh, như các lớp về ủ phân hữu cơ vi sinh và nuôi giun quế, chuyển giao công nghệ thực hiện các mô hình trồng cây, sản xuất nấm rơm, ứng dụng chế phẩm Emic vào chế biến phụ phẩm nông nghiệp làm phân hữu cơ sinh học, xử lý môi trường ... góp phần tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho bà con nông dân ...

Mặc dù hoạt động chuyển giao, ứng dụng tiến bộ KH&CN vào lĩnh vực sản xuất nông lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả quan trọng, song trong quá trình triển khai thực hiện việc nhân rộng các mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trên địa bàn tỉnh còn hạn chế, nhiều kết quả nghiên cứu và mô hình ứng dụng đã được nghiệm thu, được đánh giá tốt chưa được triển khai áp dụng và nhân rộng trên thực tế. Nguyên nhân do:

Một là, Nguồn kinh phí hỗ trợ cho các dự án nhân rộng các kết quả nghiên cứu, các mô hình ứng dụng rộng rãi không đáp ứng yêu cầu. Kinh phí sự nghiệp KHCN hàng năm chỉ được bố trí để thực hiện việc nghiên cứu và tạo ra một số mô hình để học tập, do đó số lượng mô hình được nhân rộng ứng dụng trên địa bàn tỉnh còn ít.

Hai là, Ở nhiều nơi, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa người dân quen với việc sản xuất quy mô nhỏ lẻ, tự phát, hiệu quả kinh tế thấp, người dân chưa mạnh dạn ứng dụng tiến bộ KHCN, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp để phát triển sản xuất tạo ra hiệu quả kinh tế cao, chưa mạnh dạn đầu tư sản xuất tập trung phát triển thành vùng sản suất hàng hóa.

Ba là, Một số sản phẩm nông nghiệp khi sản xuất với số lượng lớn khó khăn trong việc tiêu thụ hoặc không có thị trường tiêu thụ.

Để tiếp tục thúc đẩy hoạt động chuyển giao, ứng dụng tiến bộ KH&CN vào lĩnh vực sản xuất nông lâm nghiệp, hỗ trợ nông dân trong phong trào thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, trong thời gian tới cần tập trung thực hiện những nhiệm vụ sau:

Các cơ quan đơn vị nghiên cứu ứng dụng cần tập trung nghiên cứu và ứng dụng các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất và chất lượng cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên, sinh thái của từng vùng trong tỉnh.

Tiếp tục đẩy mạnh chuyển giao các tiến bộ KHCN về giống, về nuôi trồng, chăm sóc, công nghệ về bảo quản, chế biến nông, lâm sản sau thu hoạch để nâng cao giá trị của sản phẩm, tạo ra và xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm hàng hóa đặc hữu của tỉnh. Tăng cường tập huấn cho nông dân về ứng dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất. Tuyên truyền về các kết quả nghiên cứu, các mô hình ứng dụng KHKT có hiệu quả kinh tế cao phù hợp với điều kiện địa phương để có thể nhân rộng áp dụng.

Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ mô hình liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ nông sản. Trong đó khuyến khích nhà khoa học gắn nghiên cứu và ứng dụng kỹ thuật phù hợp với từng đối tượng cây trồng, vật nuôi và điều kiện của các địa phương. Khuyến khích các doanh nghiệp hỗ trợ phát triển sản xuất, phát triển thị trường và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. Khuyến khích người dân, trước hết cần thay đổi tư duy về sản xuất hàng hóa, mạnh dạn đầu tư, mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ KHCN, liên kết chặt chẽ với chính quyền, nhà khoa học và doanh nghiệp trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm./.