Phóng viên: Thưa đồng chí! Xin đồng chí đánh giá khái quát về kết quả hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) của tỉnh trong thời gian qua?

Đồng chí Nông Hồng Môn, Phó Giám đốc Sở KH&CN Cao Bằng: Trong những năm qua, hoạt động KH&CN của tỉnh ta đã có những bước chuyển biến tích cực, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh, cụ thể:
- Các nhiệm vụ KH&CN được triển khai đều bám sát các chương trình trọng tâm, mục tiêu phát triển KT-XH của tỉnh.
- Các kết quả hoạt động Khoa học xã hội và nhân văn đã cung cấp những luận cứ trong việc xây dựng các đề án phát triển KT-XH, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, các nghiên cứu về lịch sử đã có những đóng góp quan trọng, làm sáng tỏ những vấn đề về lịch sử Cao Bằng qua các thời kỳ.
- Các kết quả hoạt động Khoa học kỹ thuật và công nghệ đã góp phần khai thác hiệu quả các nguồn lực cũng như lợi thế của địa phương, nâng cao năng suất, chất lượng hàng hóa và dịch vụ, cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, các sản phẩm đặc trưng của tỉnh đều mang dấu ấn đóng góp của KHCN và đã có thương hiệu.
- Công tác Quản lý nhà nước về KH&CN từng bước được đổi mới, các hoạt động sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ hạt nhân, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, thanh tra KHCN, thông tin KHCN được quan tâm và hoạt động có hiệu quả.
- Tiềm lực KH&CN được nâng lên, ngày càng nhiều doanh nghiệp tham gia vào hoạt động KHCN; Hợp tác quốc tế về KH&CN từng bước được quan tâm.

Tuy nhiên, hoạt động khoa học và công nghệ tỉnh ta thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế (một số hạn chế cũng là hạn chế chung của nhiều tỉnh khác), đó là:
- KH&CN chưa thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
- Cơ chế quản lý hoạt động KH&CN chậm được đổi mới, cơ chế tài chính chưa hợp lý.
- Việc gắn quy hoạch, kế hoạch phát triển khoa học và công nghệ với yêu cầu phát triển KT-XH của tỉnh còn nhiều bất cập.
- Việc huy động nguồn lực của xã hội vào hoạt động KH&CN chưa được chú trọng đúng mức, đầu tư cho KH&CN còn thấp.
- Hiệu quả ứng dụng các kết quả nghiên cứu chưa cao. Chưa gắn kết chặt chẽ kết quả nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo với nhu cầu quản lý và sản xuất, kinh doanh.
- Quá trình đầu tư đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp còn chậm nên chất lượng tăng trưởng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh thấp.

Đồng chí Nông Hồng Môn, Phó Giám đốc Sở KH&CN Cao Bằng : Trong thời qua hoạt động KH&CN của tỉnh đã đạt được một số thành tựu nhất định, góp phần tích cực vào sự phát triển KT-XH của tỉnh, chúng tôi xin nêu một số đề tài, dự án KH&CN nổi bật trong các lĩnh vực như:
- Trong lĩnh vực điều tra cơ bản:
Đề tài: Nghiên cứu, điều tra, đánh giá thực trạng đa dạng sinh học và tài nguyên thiên nhiên làm cơ sở khoa học cho việc xây dựng khu bảo tồn Phia Oắc – Phia Đén, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng do Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam chủ trì thực hiện, đã đánh giá được thực trạng đa dạng sinh học bao gồm đa dạng các hệ sinh thái, các giá trị cảnh quan thiên nhiên độc đáo và tài nguyên thiên nhiên của vùng Phia Oắc - Phia Đén, xây dựng được Luận chứng cơ sở khoa học cho việc xây dựng Vườn Quốc gia Phia Oắc - Phia Đén.
- Trong lĩnh vực khoa học XH& nhân văn:
Đề tài: Luận cứ khoa học xây dựng hệ thống mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2011 -2015 và tầm nhìn đến 2020 do Trường ĐH Kinh tê quốc dân chủ trì, góp phần đề xuất hệ thống mục tiêu giai đoạn 2011-2015, tầm nhìn đến 2020 của tỉnh Cao Bằng.
Đề tài: Nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của cấp uỷ và uỷ ban kiểm tra các cấp trong toàn Đảng bộ tỉnh Cao Bằng, do UBKT tỉnh uỷ chủ trì đã đề xuất được một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo đối với TCĐ, ĐV, xây dựng bộ quy trình và các biểu mẫu thống nhất thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo của UBKT từ cấp tỉnh đến cơ sở trong Đảng bộ tỉnh.
Đề tài: Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp nhằm chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn tỉnh Cao Bằng. Đã đề xuất được một số giải pháp nhằm chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tỉnh Cao Bằng.
- Trong sản xuất công nghiệp:
Dự án: Đổi mới công nghệ, cải tiến thiết bị nâng cao công suất nhà máy đường Phục Hoà, Cao Bằng do Công ty cổ phần Mía đường Cao Bằng chủ trì, đã tăng công suất ép từ 750 tấn mía/ngày lên 1.000 tấn/ngày, rút ngắn thời gian ép, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.
Dự án: Sản xuất miến dong chất lượng cao tại Nà Lèng, Quang Thành, Nguyên Bình do HTX Sơn Đông chủ trì đã xây dựng mô hình sản xuất sản phẩm miến dong chất lượng cao phù hợp với miến dong truyền thống Nguyên Bình, góp phần xoá đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc huyện Nguyên Bình.
Dự án: Cải tạo Nhà máy nước Tân An - Nâng công suất từ 5.000m³/ngày đêm lên 10.000m³/ngày đêm đã góp phần khắc phục được tình trạng thiếu nước cấp trong giờ cao điểm, đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sông khu vực thành phố Cao Bằng.
- Trong sản xuất nông lâm nghiệp:
Đề tài: Ứng dụng công nghệ vi ghép đỉnh sinh trưởng để phục tráng và phát triển giống cam, quýt vùng Hoà An, tỉnh Cao Bằng do Viện Bảo vệ thực vật chủ trì đã phục tráng, bảo tồn và phát triển nguồn gen cây cam Trưng Vương, quýt Hà Trì. Xây dựng được mô hình trồng thâm canh 04 ha (02 ha cam, 02 ha quýt) và quản lý dịch hại tổng hợp trên vườn mô hình. Tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho bà con nông dân để khôi phục lại vùng cam, quýt đặc sản.
Dự án: Xây dựng mô hình trồng thâm canh và chế biến chè xanh chất lượng cao tại Phia đén- Nguyên Bình do Công ty TNHH Xây dựng Miền Tây chủ trì, đã ứng dụng tiến bộ kỹ thuật phát triển vùng nguyên liệu chè xanh chất lượng cao quy mô 20 ha phục vụ chế biến, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp cho đồng báo dân tộc.
Dự án: Xây dựng mô hình trồng và chế biến cây Giảo cổ lam tỉnh CB thành hàng hóa do Trung tâm UD TBKH&CN tỉnh Cao Bằng chủ trì, đã tổ chức tập huấn cho nông dân về quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản Giảo cổ Lam phát triển vùng nguyên liệu Giảo Cổ Lam theo mô hình quy mô hộ gia đình, sản xuất trà Giảo Cổ Lam túi lọc.

Đồng chí Nông Hồng Môn, Phó Giám đốc Sở KH&CN Cao Bằng: Ứng dụng các tiến bộ KH&CN để phát triển nông, lâm nghiệp của tỉnh nhà luôn là vấn đề được địa phương quan tâm. Trong những năm qua thực hiện Nghị quyết của Hội nghị đảng bộ tỉnh lần thứ 4, Sở KH&CN đã triển khai đồng bộ các nội dung sau:
- Đẩy mạnh việc phổ biến tuyên truyền các tiến bộ kỹ thuật phù hợp với địa phương đến người dân thông qua các ấn phẩm thông tin KH&CN (Bản tin Thông tin KH&CN, Tài liệu phổ biến khoa học kỹ thuật, Lịch Khoa học, qua trang thông tin điện tử của Sở, qua các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ do các đơn vị trực thuộc Sở tổ chức và phối hợp với Báo Cao Bằng, Đài phát thanh truyền hình Cao bằng tuyên truyền thông qua các tin, bài, phóng sự.
- Số lượng các đề tài, dự án KH&CN hàng năm được triển khai thuộc lĩnh vực nông, lâm nghiệp chiếm 60 - 70% tổng số các đề tài dự án được triển khai trên địa bàn tỉnh. Việc nghiên cứu ứng dụng nhằm tạo ra các mô hình để nhân rộng trên địa bàn, như các nghiên cứu về giống cây trồng, vật nuôi, nghiên cứu về kỹ thuật canh tác, chăm sóc, kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh, dịch bệnh, nghiên cứu về việc bảo quản sau thu hoạch, chế biến … Quá trình thực hiện có sự tham gia của các nhà khoa học của địa phương và các trường học, trung tâm, viện nghiên cứu của trung ương.
Hiệu quả đem lại là góp phần bảo tồn các nguồn gen quý có năng suất cao, chất lượng tốt của địa phương. Việc đưa các giống mới vào sản xuất góp phần thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thay đổi tập quán canh tác lạc hậu. Tăng thu nhập cho người dân, góp phần xoá đói giảm ngheo thiết thực thực hiện chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.

Phóng viên: Đồng chí có thể cho biết một số giải pháp cơ bản để phát triển khoa học công nghệ của tỉnh trong thời gian tới?
Đồng chí Nông Hồng Môn, Phó Giám đốc Sở KH&CN Cao Bằng: Để hoạt động KH&CN địa phương tiếp tục phát triển nhanh, trong thời gian tới chúng ta cần làm tốt các nội dung giải pháp sau:
Thứ nhất: Về nhận thức và trách nhiệm:
Các cấp ủy đảng và chính quyền cần nhận thức đúng về vai trò của KH&CN trong phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh của địa phương, từ đó thực hiện tốt trách nhiệm xây dựng tiềm lực KH&CN và phát triển KH&CN. Gắn các các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KH&CN với các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KT-XH của ngành, địa phương trong các quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành và địa phương.
Thứ hai: Về tổ chức quản lý hoạt động và kinh phí:
Đẩy mạnh đổi mới đồng bộ về cơ chế quản lý và tổ chức, hoạt động KH&CN theo hướng dẫn của trung ương, bảo đảm hiệu quả.
Điều chỉnh phân bổ ngân sách nhà nước về hoạt động KH&CN cho các ngành, địa phương theo hướng căn cứ vào kết quả, hiệu quả sử dụng, khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả. Triển khai sử dụng có hiệu quả quỹ phát triển KH&CN của tỉnh. Huy động tốt nguồn vốn xã hội và các nguồn vốn nước ngoài đầu tư cho phát triển KH&CN của tỉnh.
Thứ ba: Về triển khai các nhiệm vụ KH&CN hàng năm:
Thực hiện cơ chế đặt hàng, tuyển chọn để thực hiện các đề tài, dự án KH&CN nhằm giải quyết các vấn đề KH&CN cấp thiết, trọng điểm của tỉnh.
Chú trọng đẩy mạnh việc ứng dụng tiến bộ KH&CN vào sản xuất nông, lâm nghiệp, tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của nông, lâm sản, phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, hiệu quả và bền vững. Nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch một số nông sản có lợi thế cạnh tranh của địa phương.
Nghiên cứu ứng dụng các phương pháp khai thác khoáng sản hợp lý, ưu tiên đầu tư đổi mới công nghệ theo hướng sản xuất sạch, thân thiện với môi trường sinh thái. Tăng cường áp dụng các quy chuẩn quốc gia, chủ động xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật địa phương để quản lý, nhằm ngăn chặn có hiệu quả việc nhập công nghệ lạc hậu, công nghệ gây nguy hại đến sức khỏe con người, lãng phí tài nguyên, ô nhiễm môi trường làm ảnh hưởng đến phát triển KT-XH của địa phương.
Thứ tư: Quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ nguồn nhân lực KH&CN. Xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho hoạt động KH&CN., phát triển thị trường KH&CN và hợp tác, hội nhập quốc tế về KH&CN.chính sách đồng bộ về sử dụng, đãi ngộ đội ngũ cán bộ khoa học