Nhờ điều kiện thổ nhưỡng và tiểu khí hậu phù hợp, nên đặc sản miến dong Nguyên Bình có độ dai, thơm ngon được thị trường đón nhận và đánh giá cao. Diện tích và sản lượng trồng cây dong giềng tăng liên tục trong mấy năm gần đây. Năng suất củ rất cao (80-120 tấn củ/ha với doanh thu đạt 120 – 150 triệu đồng/ha). Hiện nay diện tích trồng cây dong giềng trên địa bàn huyện Nguyên Bình đạt trên 200 ha, đảm bảo cung cấp đủ nguồn nguyên liệu tại chỗ cho việc sản xuất miến dong tại địa phương. Là loại cây khá lành tính, dễ sống, cây dong riềng không tranh chấp đất với cây lúa, không kén đất và thường được nông dân trồng trên các triền núi có địa hình dốc, ít vốn đầu tư, song mang lại hiệu quả kinh tế cao. Theo bản đánh giá chi phí và thu nhập từ cây dong giềng tại Nhóm sở thích Khuổi Ngoa, xã Ca Thành, tính trên diện tích 1.000 m² trồng cây dong giềng, cho tổng thu nhập 12,5 triệu đồng, trừ đi tổng chi phí về giống, phân NPK, 48 công lao động, xăng dầu vận chuyển và thuốc trừ sâu, người dân có thu nhập ròng xấp xỉ 6,5 triệu đồng trong một năm. Những năm gần đây, cây dong giềng đã trở thành cây xóa đói giảm nghèo cho nhân dân các xã Thành Công, Phan Thanh, thị trấn Tĩnh Túc, huyện Nguyên Bình.



Tại Phia Đén, xã Thành Công, kênh sản xuất và phân phối đã hình thành: từ cung cấp giống, phân bón, gieo trồng, thu hoạch, nghiền bột, pha bột, ép khuôn, phơi, cuộn, đóng gói. Các kênh tiếp thị đã được thiết lập để mua bán nguyên liệu dong giềng, bột dong giềng và thành phẩm miến dong: giữa nông dân và các cơ sở chế biến tại thị trấn Tĩnh Túc, HTX Sơn Đông. Tuy nhiên, phần lớn các hộ nghèo và hộ ít vốn, thường bán nguyên liệu dong giềng cho cho các cơ sở chế biến tư nhân tại các địa phương khác, do các cơ sở nghiền bột và chế biến miến dong ở Nguyên Bình công suất còn nhỏ nên chưa tiêu thụ hết được số lượng dong giềng sản xuất tại địa phương.

Xuất phát từ thực tế đó, UBND tỉnh Cao Bằng đã phê duyệt Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể Miến dong Nguyên Bình dùng cho sản phẩm miến dong của huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng” nhằm xây dựng và phát triển thương hiệu, tạo lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị trường cho sản phẩm miến dong Nguyên Bình. Việc có được nhãn hiệu tập thể tạo sẽ niềm tin, sự yên tâm cho người sản xuất, người tiêu dùng qua đó tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển nghề sản xuất miến dong truyền thống tại Nguyên Bình, giúp người dân tăng thu nhập so với bán nguyên liệu củ dong; đồng thời tạo động lực để người dân tiếp tục mở rộng diện tích trồng cây dong giềng theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, trên cơ sở áp dụng các quy trình kỹ thuật mới, phù hợp cho năng suất, chất lượng ngày càng cao và tạo được vùng nguyên liệu dong giềng ở tất cả các địa phương trong huyện.

Để Dự án được triển khai có hiệu quả, UBND huyện đã ra quyết định thành lập Hội SX&KD miến dong Nguyên Bình. Hiện nay, Hội đã có con dấu riêng, có văn phòng Hội, có bảng biển trang trí, giới thiệu về sản phẩm Miến dong Nguyên Bình. Hoạt động của Hội được điều hành bởi Ban Chấp hành lâm thời Hội gồm 11 đồng chí.

Sau gần 1 năm đi vào hoạt động, Hội đã tổ chức nhiều cuộc tuyên truyền cho nhân dân hiểu rõ về mục đích hoạt động của Hội, Điều lệ Hội, nhấn mạnh ý nghĩa của việc sản xuất, kinh doanh miến dong và các quyền lợi, nghĩa vụ của hội viên đến các hộ trồng dong trên địa bàn huyện, thu hút người sản xuất và kinh doanh miến dong vào hội trên cơ sở tự nguyện tán thành với Điều lệ Hội. Đến nay, Hội đã có 41 Hội viên tại các xã Thành Công, Phan Thanh, thị trấn Tĩnh Túc.

Hội đã lựa chọn được mẫu lô gô cho nhãn hiệu tập thể “Miến dong Nguyên Bình” và tiến hành đăng ký nhãn hiệu tập thể “Miến dong Nguyên Bình” từ năm 2013; hiện nay Cục Sở hữu trí tuệ đã có công văn về việc chấp nhận đơn đăng ký của Hội.

Để đảm bảo cho nhãn hiệu tập thể “Miến dong Nguyên Bình” sau khi được cấp văn bằng bảo hộ sẽ được quản lý và khai thác sử dụng có hiệu quả, UBND huyện Nguyên Bình đã tổ chức cho cán bộ Hội tham dự 01 lớp tập huấn về công tác quản lý, tổ chức sản xuất, kế toán tài chính; các hội viên và cán bộ hội tham dự 03 lớp tập huấn về quy trình kỹ thuật và kiến thức về nhãn hiệu tập thể; 01 lớp về kiến thức thị trường và tổ chức thương mại trong khuôn khổ Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể Miến dong Nguyên Bình dùng cho sản phẩm miến dong của huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng” do UBND huyện chủ trì thực hiện.



Ngoài ra, Hội đã phối hợp với phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trạm Khuyến nông- Khuyến lâm, trạm bảo vệ thực vật tổ chức tập huấn cho hội viên về kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên cây dong giềng theo dạng lớp học hiện trường; hướng dẫn kỹ thuật, xây dựng mô hình sử dụng bã dong giềng làm thức ăn cho trâu bò.

Hội đã đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn cho hội viên tiếp cận sử dụng các loại máy hỗ trợ, thay thế sức người trong sơ chế củ dong giềng, đến nay cơ bản các hội viên đã sử dụng máy sát củ và máy lọc bột chạy bằng động cơ dieden hoặc mô tơ điện, trong đó có 03 hội viên tại đơn vị xã Thành Công đã được cấp 03 máy sát củ từ chương trình hỗ trợ của Hội Nông dân huyện.

Trong thời gian qua, Hội cũng đã phối hợp với Ban quản lý Dự án IFAD huyện thường xuyên thông tin cho hội viên về thông tin thị trường và đã chọn cử 11 người gồm đại diện ban lãnh đạo và các hội viên tiêu biểu tham gia hội thảo về phát triển các nhóm sở thích của Cao Bằng và tham quan một số mô hình chế biến, kinh doanh miến dong trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên.

Là một trong những sản phẩm có danh tiếng tại thị trường trong và ngoài tỉnh nên miến dong Nguyên Bình cũng đã đứng trước tình trạng bị làm nhái, làm giả. Đã có khá nhiều sản phẩm miến dong khác kém chất lượng lợi dụng gắn nhãn mác miến dong Nguyên Bình để được thâm nhập thị trường, làm mất uy tín, gây thiệt hại đến lợi ích kinh tế của người sản xuất miến dong ở Nguyên Bình. Vì vậy, Hội SX&KD miến dong Nguyên Bình đã chủ động phối hợp với đơn vị chủ trì thực hiện Dự án Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể Miến dong Nguyên Bình đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, trong đó đã xây dựng website giới thiệu sản phẩm miến dong Nguyên Bình, đồng thời chuẩn bị các điều kiện, phương tiện để quản lý, khai thác thương mại nhãn hiệu tập thể miến dong Nguyên Bình sau khi được Cục SHTT cấp văn bằng bảo hộ như: ban hành quy chế sử dụng nhãn hiệu tập thể miến dong Nguyên Bình; in nhãn sản phẩm; sản xuất túi đựng; động viên, khuyến khích các hội viên đăng ký mã vạch;… Cùng với sự vào cuộc đầy quyết tâm của chính quyền huyện và ý thức tự giác cao của người dân trong việc gìn giữ, nâng cao chất lượng, uy tín sản phẩm, đây là những nhân tố rất quan trọng để thương hiệu miến dong Nguyên Bình vươn xa hơn đến các thị trường tiềm năng trong nước.