Tham dự Hội nghị có các đồng chí: Nguyễn Hoàng Giang - Thứ trưởng Bộ KH&CN;  Đinh Khắc Đính - Phó Chủ tịch TW Hội Nông dân Việt Nam; Triệu Văn Bình - Phó Vụ trưởng Hội đồng dân tộc của Quốc hội; Nguyễn Cao Thịnh -  Phó Vụ trưởng Vụ tổng hợp Ủy ban dân tộc; Lê Ánh Dương - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bắc Giang; đại diện lãnh đạo các Bộ, Ngành TW,  đại diện 55 Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh trong toàn quốc tham dự. Tham dự Hội nghị, về phía tỉnh Cao Bằng có: đồng chí Bế Đăng Khoa - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng; đồng chí Nguyễn Văn Long - Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN Cao Bằng và đại diện một số phòng của Sở và của Trung tâm.

Hội nghị đã đánh giá kết quả hoạt động của chương trình Nông thôn miền núi giai đoạn giai đoạn 2016-2020 với một số nội dung chính như: Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt thực hiện 400 dự án với tổng kinh phí đầu tư là 3.066.340 triệu đồng, trong đó kinh phí hỗ trợ từ nguồn Ngân sách Sự nghiệp KH&CN TW là 1.224.085 triệu đồng, kinh phí từ nguồn khác là 1.842.255 triệu đồng. Các dự án khi kết thúc dự kiến xây dựng được 1.309/1.200 mô hình ứng dụng tiến bộ KH&CN (đạt 109,1%); chuyển giao được 2.126/1.500 lượt công nghệ mới, tiên tiến phù hợp với từng vùng miền, thúc đẩy phát triển KT-XH nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số (đạt 141,7%) vượt kế hoạch đề ra; có 43 dự án đã nghiệm thu, trong đó 02 dự án loại Xuất sắc, 33 dự án đạt loại Khá, 08 dự án loại Đạt. Thông qua việc thực hiện dự án đã đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý và tổ chức triển khai dự án cho 1.800/1.500 cán bộ quản lý (đạt 120,0%); đào tạo được 3.520/2.500 kỹ thuật viên cơ sở ở địa phương (đạt 140,8%), tập huấn cho 78.610/80.000 lượt nông dân về các tiến bộ KH&CN đã được chuyển giao, ứng dụng cho dự án. Công nghệ chuyển giao cho dự án tập trung vào các nội dung chính như: Tiến bộ KH&CN về giống mới và công nghệ nhân giống cây trồng, giống vật nuôi, giống thủy sản, giống nấm; công nghệ trong thu hoạch, bảo quản, chế biến nông sản, thực phẩm nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị sản phẩm; sơ chế nông, lâm thủy sản, dược liệu cho vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số; công nghệ sinh học trong sản xuất các chế phẩm sinh học, xử lý môi trường; phòng trừ dịch bệnh; công nghệ, thiết bị phục vụ phát triển sản xuất gắn với du lịch sinh thái...

Trong giai đoạn này, các dự án theo chuỗi liên kết được ưu tiên lựa chọn với kỳ vọng tạo hướng đi bền vững giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho người dân. Trong đó ưu tiên xây dựng các mô hình liên kết giữa đơn vị sản xuất với người nông dân và với nhà phân phối thành chuỗi giá trị từ khâu đầu vào, sản xuất, sau thu hoạch, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Hầu hết các dự án ứng dụng KH&CN đều mang lại hiệu quả kinh tế trực tiếp một cách rõ rệt cho đơn vị chủ trì và thể hiện ở sự gia tăng doanh thu hay lợi nhuận, đồng thời mang lại hiệu quả xã hội rất lớn, tạo thêm nhiều công ăn việc làm mới cho nhiều lao động nông thôn, miền núi.

 Mô hình nho Hạ Đen Trung tâm Ứng dụng KH&CN Bắc Giang

Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội nghị đã thảo luận về những tồn tại hạn chế cụ thể như: có giải pháp hỗ trợ các địa phương trong việc ứng dụng công nghệ cao trong các dự án thuộc chương trình Nông thôn miền núi; hàng năm, nhu cầu đề xuất thực hiện dự án của các địa phương được bố trí từ nguồn kinh phí sự nghiệp khoa học công nghệ từ TW còn hạn chế; việc lựa chọn tổ chức chủ trì dự án ở một số địa phương mới chỉ chú trọng đến năng lực tài chính nên khi thực hiện, đơn vị chủ trì gặp khó khăn như: không có mặt bằng sản xuất, khả năng ứng dụng công nghệ còn chậm… dẫn đến chậm tiến độ dự án; quá trình tổ chức triển khai các dự án, một số Sở KH&CN chưa phối hợp chặt chẽ với Bộ KH&CN để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; việc nắm bắt tiến bộ kỹ thuật của người dân khu vực nông thôn, miền núi, dân tộc thiểu số còn hạn chế, để người dân có thể tiếp thu ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất theo chuỗi đòi hỏi phải có thời gian dài vì vậy đề nghị Bộ KH&CN tăng cường công tác tập huấn, bảo đảm các nội dung của mô hình, giúp người dân dễ tiếp thu, ứng dụng trong thực tế.

                         Mô hình Dưa Hàn tại Trung tâm Ứng dụng KH&CN Bắc Giang

Hội nghị đã đưa ra một số định hướng tổ chức thực hiện Chương trình Nông thôn miền núi giai đoạn 2021-2025 cụ thể như: Ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ khoa học và công nghệ thông qua các mô hình cụ thể phù hợp với từng vùng nông thôn, miền núi, dân tộc thiểu số; đào tạo bồi dưỡng, phát triển đội ngũ cán bộ phục vụ hoạt động ứng dụng, chuyển giao khoa học và công nghệ; xây dựng tài liệu, dữ liệu về các tiến bộ khoa học và công nghệ, thực hiện các hoạt động truyền thông phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang khẳng định: Bên cạnh những kết quả đạt được, Chương trình vẫn có những hạn chế, vì vậy giải pháp tổ chức lựa chọn dự án cần phù hợp, thiết thực; ưu tiên ứng dụng chuyển giao các sáng chế, giải pháp hữu ích cho các doanh nghiệp ở địa phương, đặc biệt như sản xuất sản phẩm nông nghiệp sạch, các sản phẩm chủ lực của địa phương, đã được cấp chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận; về công tác chuyên môn đề nghị Vụ Phát triển KH&CN địa phương chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan thuộc Bộ KH&CN rà soát, tham mưu cho Bộ KH&CN bổ sung, chỉnh sửa các quy định để tạo thuận lợi cho việc thực hiện Chương trình; xây dựng kế hoạch thực hiện chi tiết từng năm và cả giai đoạn 2021-2025, bảo đảm đáp ứng yêu cầu về sản phẩm mà chương trình đã đặt ra; đề nghị Sở KH&CN các địa phương bám sát mục tiêu Chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH, phát triển KH&CN giai đoạn 2021-2025, trên cơ sở đó chủ động tham mưu cho UBND tỉnh từ đó đề xuất, tổ chức thực hiện dự án phù hợp với chỉ tiêu phát triển, nâng cao năng xuất chất lượng cạnh tranh sản xuất hàng hóa của địa phương, góp phần nâng cao lợi nhuận của Doanh nghiệp; đối với các tổ chức chủ trì dự án, các tổ chức hỗ trợ chuyển giao công nghệ cần phối hợp chặt chẽ, huy động nguồn lực đối ứng cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước để triển khai thành công các dự án. Tại Hội nghị, Thứ trưởng đã nhiệt liệt biểu dương và ghi nhận những thành tích kết quả đã đạt được trong 5 năm qua và tin tưởng trong 5 năm tới với sự chung tay của nhiều cơ quan quản lý, chính quyền của địa phương để xây dựng cơ chế duy trì, nhân rộng mô hình dự án dựa trên chiến lược phát triển và quy hoạch tại địa phương./.