Đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ sản xuất và đời sống
26/09/2016
Lượt xem: 24
Qua 10 năm thực hiện Chỉ thị 50-CT/TW của Ban Bí thư khóa IX về đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học (CNSH) phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH đã đạt được kết quả bước đầu quan trọng.
Hệ thống văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển CNSH từng bước được hoàn thiện. Cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực về CNSH được quan tâm đầu tư; đã chọn được nhiều giống cây năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng kháng bệnh, chống chịu với các điều kiện sinh thái bất lợi. Việc chẩn đoán và theo dõi các bệnh không truyền nhiễm bằng công nghệ gen đã có những bước tiến nhảy vọt; đã nghiên cứu và sản xuất thành công 11/12 loại vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Các sản phẩm CNSH đã giúp các cơ quan chức năng tăng hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm và các tệ nạn xã hội…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát triển và ứng dụng CNSH thời gian qua vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra. Trình độ CNSH nước ta vẫn chưa đạt mức tiên tiến trong khu vực; công nghiệp sinh học chưa trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật công nghiệp cao, chưa tạo được nhiều sản phẩm chủ lực và chưa có đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế quốc dân. Các phòng thí nghiệm công nghiệp sinh học được đầu tư với kinh phí lớn nhưng hiệu quả thấp, chưa gắn với yêu cầu phát triển KT - XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Nhân lực nghiên cứu, phát triển công nghệ, quản lý và sản xuất kinh doanh CNSH còn hạn chế, bất cập; còn ít các nhà doanh nghiệp, khoa học, các chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực này. Vẫn còn thiếu sự liên kết giữa các tổ chức nghiên cứu với doanh nghiệp và thị trường; nhiều mô hình ứng dụng mới chỉ dừng lại ở mức thử nghiệm, chậm nhân ra diện rộng trong sản xuất và đời sống. Những hạn chế yếu kém chủ yếu do cơ chế tài chính, cơ chế hoạt độg của các cơ sở nghiên cứu CNSH công lập còn chậm đổi mới, nhiều bất cập; chưa có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất ở quy mô công nghiệp và thương mại hóa các sản phẩm CNSH…
Để tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW, trong thời gian tới cần tập trung vào những nhiệm vụ chủ yếu sau:
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Người đứng đầu các cấp, các ngành có liên quan trực tiếp tăng cường chỉ đạo công tác phát triển và ứng dụng CNSH, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật để khuyến khích phát triển công nghệ, công nghiệp sinh học, hỗ trợ hiệu quả vận hành thị trường CNSH, đặc biệt chú trọng phát huy vai trò chủ lực của doanh nghiệp. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu mở về CNSH. Xây dựng mạng lưới quản lý và kiểm định an toàn sinh học trong cả nước. Khuyến khích sử dụng các sản phẩm CNSH có thương hiệu Việt Nam. Có chính sách hỗ trợ đối với các dự án nghiên cứu ứng dụng, sản xuất thử nghiệm về CNSH.
Phát triển ứng dụng CNSH, công nghiệp sinh học phải theo cơ chế thị trường. Đầu tư phát triển công nghiệp sinh học là một nhiệm vụ cần được ưu tiên trong phát triển KT - XH, là giải pháp quan trọng để phát triển một nền kinh tế xanh, bền vững. Đẩy mạnh ứng dụng CNSH trong lĩnh vực nông nghiệp. Phấn đấu đến năm 2020 chủ động được phần lớn các loại giống phục vụ sản xuất nông nghiệp và tự chủ hầu hết các loại vắc xin phục vụ cho chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Đẩy mạnh ứng dụng CNSH trong khai thác, chế biến, nuôi trồng thủy, hải sản, phát huy tiềm năng kinh tế biển. Ưu tiên chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới. Khuyến khích phát triển thị trường sản phẩm CNSH.
Đa dạng hóa các nguồn lực đầu tư phát triển ứng dụng CNSH, hiện đại hóa và đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với hệ thống các phòng thí nghiệm, các Trung tâm kiểm định tại các vùng miền, nhằm đưa nhanh, có hiệu quả các tiến bộ KHKT về CNSH vào sản xuất và đời sống.
Tăng cường tuyên truyền về vị trí, vai trò của CNSH đối với sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Ứng dụng rộng rãi, có hiệu quả CNSH trong các khu vực KT – XH, quốc phòng và an ninh. Đẩy mạnh ứng dụng CNSH phục vụ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; thích ứng với biến đổi khí hậu; chú trọng bảo tồn các nguồn gen quý. Sớm đưa các quy trình công nghệ tiên tiến vào trồng trọt, chăn nuôi, quản lý rừng, khai thác, nuôi trồng, bảo quản và chế biến nông, lâm, thủy sản. Tập trung xây dựng một số sản phẩm có thương hiệu quốc tế.
Nghiên cứu ứng dụng công nghệ gen, công nghệ tế bào gốc trong chuẩn đoán, giám định, điều trị các loại bệnh hiểm nghèo và trong công nghiệp thực phẩm. dược phẩm… Tăng cường ứng dụng và chuyển giao các giải pháp CNSH nhằm góp phần tạo ra một nền sản xuất xanh, sạch; xử lý ô nhiễm, khắc phục suy thoái và sự cố môi trường; khuyến khích sản xuất năng lượng mới, năng lượng sạch, có khả năng tái tạo từ phế liệu, phế thải, thực vật và thân thiện với môi trường để thay thế một phần các nhiên liệu hóa thạch đang dần cạn kiệt.
Nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về CNSH, hợp tác với các tổ chức, cá nhân nhằm tiếp cận và chuyển giao công nghệ. Chủ động xây dựng các chương trình, đề tài, dự án hợp tác xong phương, đa phương với các nước có nền CNSH tiên tiến để trao đổi thông tin dữ liệu, tranh thủ những kinh nghiệm, tiếp nhận tài trợ và đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển CNSH Việt Nam.