Phát triển nông sản và các sản phẩm từ nông sản là phát triển những mặt hàng chủ lực, có vai trò quan trọng thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế- xã hội của khu vực nông thôn nói riêng và của tỉnh nói chung. Đồng thời thúc đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới của địa phương.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã có gần 30 sản phẩm nông sản và sản phẩm được chế biến từ nông sản đã được đăng ký xác lập thành công quyền sở hữu công nghiệp, cụ thể như: hạt dẻ Trùng Khánh, quýt Trà Lĩnh, rau dạ hiến Quảng Uyên, Miếng dong Nguyên Bình, miến dong hương rừng Phja Oắc, trà xanh Kolia; trà Giảo khổ lam, Khẩu Sli Nà Giàng, bánh Khảo Sơn Tòng, thạch đen Đông Khê, đường kính trắng Phục hoà; nếp hương Bảo Lạc, thịt bò H’Mông, lạp sườn, thịt hun khói, rượu hạt dẻ Trùng Khánh, men rượu Quân Tám,…

Trong số các sản phẩm trên, có nhiều sản phẩm sau khi đăng ký xác lập thành công quyền sở hữu công nghiệp đã mở rộng được thị trường tiêu thụ, phát triển về cả quy mô và giá trị sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người sản xuất, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế- xã hội địa phương. Tiêu biểu như:

Sản phẩm trà Giảo cổ lam do Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KHCN Cao Bằng sản xuất đã được Nhà nước bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, được người tiêu dùng ưa chuộng và được bình chọn là 1 trong 5 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu khu vực phía bắc năm 2012. Hiện nay, sản phẩm đã có mặt tại hầu hết các tỉnh trong cả nước. Trung bình mỗi năm Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KHCN Cao Bằng sản xuất trên 20.000 hộp. Tính riêng trong năm 2016, Trung tâm đã sản xuất được 23.858 hộp trà túi lọc thành phẩm. Tiềm năng đưa sản phẩm ra thị trường còn rất lớn.

Để đáp ứng nhu cầu sản xuất, từ năm 2012, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN đã triển khai thực hiện dự án “Xây dựng mô hình trồng và chế biến cây giảo cổ lam tỉnh Cao Bằng thành hàng hóa”. Dự án đã cấp phát 10.000 cây giống cho 30 hộ dân tại một số xã của hai huyện: Hòa An và Trà Lĩnh với diện tích khoảng 10 ha.
Giảo cổ lam là cây dễ trồng, không tốn công chăm sóc, năng suất thực tế trung bình từ 4-5 tấn/ha, một năm cho thu hoạch 2 vụ, giá bán từ 18.000 -20.000 đồng/kg tươi, cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng/ha/năm, cao gấp 3-4 lần so với trồng ngô. Tạo điều kiện cho hàng trăm hộ nông dân vùng nguyên liệu tăng thu nhập. Đây là động lực thúc đẩy người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả, mở hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp tại địa phương.

Đến nay, sau hơn 6 năm được cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu, sản phẩm Khẩu sli Nà Giàng đã được đóng gói cẩn thận và có nhãn mác, bao bì ghi các thông tin cần thiết như các loại bánh kẹo của các thương hiệu uy tín trên thị trường. Chính vì vậy, người tiêu dùng đã yên tâm về các vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm khi sử dụng Khẩu sli Nà Giàng. Điều này cũng đã có tác động mãnh mẽ đến hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX.



Trước đây, thị trường tiêu thụ sản phẩm Khẩu sli chỉ giới hạn trong các huyện trên địa bàn tỉnh nhưng hiện nay sản phẩm khẩu sli đã được một số nhà buôn tại Thái Nguyên, Hà Nội, Đăk lăk nhập về bán. Uy tín của khẩu sli Nà Giàng ngày càng được nâng cao trên thị trường, chính vì vậy quy mô sản xuất sản phẩm khẩu sli của HTX Dịch vụ thương mại Nà Giàng cũng được mở rộng hơn. Hiện nay Hợp tác xã có 9 – 10 hộ tham gia sản xuất thường xuyên, trung bình mỗi hộ sản xuất 9-10 mẻ/ngày, mỗi mẻ được 10 gói tăng gấp 3 đến 5 lần so với trước đây. Trên thị trường hiện nay mỗi gói khẩu sli có giá từ 25- 30 nghìn đồng, trừ chi phí, mỗi mẻ các hộ dân lãi từ 30.000 – 50.000 đồng, đem lại thu nhập bình từ 10 - 12 triệu đồng/tháng/hộ. Vào dịp lễ tết thường có 20 - 30 hộ dân tham gia sản xuất, trong đó có hộ sản xuất 30-40 mẻ/ ngày để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Đến nay Khẩu sli Nà Giàng đã trở thành một thương hiệu có uy tín và sản xuất Khẩu sli đã thực sự trở thành một nghề đem lại thu nhập cao cho người dân địa phương.

Bên cạnh các sản phẩm trên, một số sản phẩm khác như: Miến dong Nguyên Bình, quýt Trà Lĩnh, đường kính trắng Phục Hòa, nước Pác Bó, chiếu trúc Cao Sơn… cũng đã có những bước phát triển mạnh mẽ sau khi đăng ký thành công quyền sở hữu công nghiệp.

Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh cũng có một số các sản phẩm nông sản sau khi sự phát triển ổn định của những sản phẩm trên, còn nhiều sản phẩm mặc dù đã đăng ký thành công quyền sở hữu công nghiệp nhưng không phát triển được, thậm chí ngày càng thu hẹp về quy mô sản xuất, ví dụ như: thịt bò H’Mông, hạt dẻ Trùng Khánh, thạch đen,…
Thực trạng này là do nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân chính là do chủ sở hữu các văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp này chưa đánh giá đúng về giá trị, vai trò to lớn của tài sản trí tuệ, chưa biết kết hợp đồng bộ các giải pháp về nâng cao chất lượng sản phảm với tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm và mở rộng quy mô sản xuất hợp lý nhằm đảm bảo nguồn cung cấp sản phẩm ổn định cho thị trường,…

Để phát huy tốt giá trị tài sản trí tuệ của các mặt hàng nông sản đặc sản của địa phương, vấn đề cần quan tâm hiện nay là: Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, quảng bá sản phẩm trên thị trường; chú ý công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; áp dụng các giải pháp khoa học kỹ thuật phù hợp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và chú ý đến hình thức, mẫu mà, bao bì sản phẩm đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng; ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra;…

HN