Tờ Asia Times vừa qua có đăng bài xã luận của chuyên gia Tim Kumpe thuộc Đại học Goethe (Frankfurt, Đức) nhận định rằng Trung Quốc đang phớt lờ luật pháp quốc tế trên Biển Đông, do đó tự đánh mất “quyền lực mềm”.
Chuyên gia Tim Kumpe nhận định, phản ứng cộc cằn của tướng Vương Quán Trung - Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-La cho thấy Bắc Kinh không hề tôn trọng luật pháp quốc tế trên Biển Đông và biển Hoa Đông.
Nhiều Bộ trưởng Quốc phòng các nước châu Á - Thái Bình Dương đều nhất trí tán đồng những chỉ trích nhằm vào Trung Quốc. Điều này đồng nghĩa với việc, thay vì hạn chế đồng minh của Mỹ trong khu vực, Trung Quốc đã tự đánh mất vai trò của mình.
Bắc Kinh muốn xây dựng hình ảnh một quốc gia trỗi dậy hòa bình, hữu nghị, tin tưởng lẫn nhau, nhưng những hành động bất chấp luật pháp và lẽ phải đã hủy hoại hoàn toàn hình ảnh nước này. Những yếu tố tối cơ bản, cần thiết của “quyền lực mềm” - xu hướng của các cường quốc hiện nay đã bị một Trung Quốc luôn ôm mộng bành trướng cho vào quên lãng.
Trung Quốc cần ASEAN để hiện thực hóa giấc mơ phát triển, nhưng lại xâm hại rất nhiều thành viên ASEAN. Bắc Kinh cần phải hiểu rằng nước này cần đồng minh chứ không thể một mình một đường. Nhưng Bắc Kinh dường như quên mất nguyên tắc cơ bản này.
Hơn thế, những hành động hiếu chiến của Trung Quốc chỉ khiến các nước khu vực buộc phải tăng cường vũ trang để đối phó với nguy cơ xâm lược. Mỹ sẽ càng có cớ để mở rộng sự hiện diện quân sự tại khu vực.
Theo chuyên gia người Đức, quyền lực thông minh là sự kết hợp khéo léo giữa quyền lực cứng và mềm. Nó dựa trên nền tảng sức mạnh quân sự và mối quan hệ liên minh, đối tác hữu hảo. Điều này được Mỹ vận dụng một cách triệt để trong chiến lược tái cân bằng tại châu Á. Thậm chí, ngay trước thềm hội nghị an ninh ở Singapore, Mỹ đã bỏ nhiều công sức để tăng cường liên minh với Hàn Quốc, Nhật Bản và một số nước Đông Nam Á như Philippines và Việt Nam. Là một phần của chiến lược sức mạnh thông minh, nước Mỹ đang dần thể hiện trách nhiệm nhiều hơn đối với các đồng minh của họ.
Do đó, chuyên gia Kumpe đánh giá tại Đối thoại Shangri-La, Trung Quốc là kẻ thua cuộc. “Chiến thuật quyền lực thiếu thông minh của Bắc Kinh khiến nước này mất bạn trong khu vực. Nỗ lực tăng quyền lực của Bắc Kinh có tác dụng ngược, khiến nước này thiệt hại cả quyền lực cứng và mềm. Trong khi Trung Quốc đánh mất quyền lực mềm, Mỹ và Nhật nhận được sự tín nhiệm và niềm tin”.
Là một trong những yếu tố hỗ trợ thực hiện chiến lược sức mạnh thông minh của Mỹ, chiến lược "hòa bình tiên phong" của Nhật Bản được tạo ra để đưa Trung Quốc trở về đúng vị trí của họ. Nhật Bản đã tuyên bố sẽ hỗ trợ các nước Đông Nam Á chống lại tuyên bố của Trung Quốc trong các vùng tranh chấp lãnh thổ.
Chiến lược "hòa bình tiên phong" của ông Abe có một chức năng kép, vừa tìm cách kiềm chế Trung Quốc, đồng thời tìm cách thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với khu vực Đông Nam Á.
Bên cạnh đó, với mối quan ngại ngày càng tăng rằng Trung Quốc có thể sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng ở biển Hoa Đông, Nhật Bản dự định tăng cường hợp tác với ASEAN "để đảm bảo rằng các quy định của pháp luật được tôn trọng trong việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ".
Trong Đối thoại Shangri-La có cả người chiến thắng và kẻ thua. Điều này có thể được đo bằng quyền lực thông minh và sự kết hợp của sức mạnh cứng và mềm. Đó là một cuộc đụng độ của những người khổng lồ, một trận chiến có thể nhìn thấy giữa chiến lược chưa thông minh và chiến lược thông minh: Bắc Kinh so với Washington và các đồng minh, bạn bè của họ.
Cho đến nay, những chiến lược thiếu thông minh của Bắc Kinh không những không thể chinh phục, mà ngược lại còn gây ra đối kháng. Những nỗ lực để đạt quyền lực tối cao trong khu vực của Bắc Kinh đã phản tác dụng, đồng thời đánh mất cả quyền lực cứng và mềm.
Trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng nhiều mất mát do sự say mê quyền lực thì ngược lại, Mỹ và Nhật Bản đã đạt được sự tín nhiệm và tin tưởng. "Cái mất" của Bắc Kinh chính là "cái được" của Washington, Tokyo và các đồng minh, bạn bè của họ".
Các hành động và cam kết của Nhật Bản và Mỹ tại Đối thoại Shangri-La là biểu hiện cho một sức mạnh thông minh đã được tính toán kĩ. Hai quốc gia này đã tái khẳng định cam kết mạnh mẽ của họ trong việc bảo đảm an ninh khu vực.
Những hành động gây gổ, hung hăng và bành trướng của Trung Quốc trong khu vực chỉ là "cái cớ thuận lợi" để Mỹ tăng cường hơn nữa sự hiện diện của Mỹ ở châu Á cũng như việc hỗ trợ quân sự của Washington cho các quốc gia đồng minh trong khu vực này.
Nếu Bắc Kinh đã không từ bỏ dã tâm theo đuổi "giấc mơ Trung Hoa", họ sẽ phải thích ứng với một chiến lược lược thiếu thông minh. Cộng đồng quốc tế không chống lại sự vĩ đại, nhưng họ phản đối sự vĩ đại mà không toàn vẹn. Luật pháp quốc tế không phải là Mỹ hay Trung Quốc. Không có loại quyền lực có thể vượt lên trên luật pháp
Ngu?n: khoahocphothong.com