Ngày 10/10/2008, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Chương trình động số 40-CTr/TU, về thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật giai đoạn 2008 - 2010 và tầm nhìn đến năm 2020”. Các huyện uỷ, thành uỷ và các đảng uỷ trực thuộc Tỉnh uỷ ngay sau đó đã tiến hành tổ chức Hội nghị triển khai quán triệt Chương trình động số 40-CTr/TU đến cán bộ chủ chốt các ban ngành, đoàn thể trong huyện và các chi bộ, đảng bộ cơ sở. Tỷ lệ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân tham gia học tập đạt trên 95%.
Bên cạnh đó, các cấp ủy chỉ đạo thực hiện tốt công tác giữ gìn, phát triển, phát huy những giá trị của văn học, nghệ thuật của nhân dân các dân tộc trong tỉnh; đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về văn học, nghệ thuật cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Các hoạt động văn nghệ quần chúng, biểu diễn các làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc được phát triển rộng khắp. Tiêu biểu như: Hội thi Hát dân ca, trình diễn trang phục dân tộc, thi đấu thể thao các huyện được tổ chức hàng năm từ năm 2007, và từ năm 2010 được tổ chức theo nhiệm kỳ 02 năm; Liên hoan hát Then, Đàn tính tỉnh Cao Bằng lần thứ nhất, năm 2017; Hội diễn nghệ thuật công nhân viên chức lao động... Thành lập các đoàn nghệ thuật tham gia các liên hoan, hội diễn nghệ thuật khu vực và toàn quốc, phục vụ các sự kiện chính trị - xã hội trong và ngoài tỉnh, như: Liên hoan hát Then, Đàn tính toàn quốc; Liên hoan Tuyên truyền lưu động; Ngày hội Văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc; Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao; Ngày hội Văn hóa dân tộc Mông; Chương trình "Qua những miền di sản Việt Bắc” hàng năm...

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hoá, hàng năm ngành văn hóa đã thực hiện các dự án, đề tài nghiên cứu khoa học. Nhiều giá trị văn hoá đặc trưng được lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị; các tác phẩm văn học truyền miệng, các làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc được sưu tầm, nghiên cứu. Cụ thể như: Sưu tầm, nghiên cứu dân ca Dá Hai dân tộc Nùng; Bảo tồn, phục dựng Lễ hội Pháo Hoa huyện Quảng Uyên; Bảo tồn, phục dựng Lễ hội Nàng Hai xóm Chu Lăng, xã Kim Đồng, huyện Thạch An; Sưu tầm, nghiên cứu dân ca, dân vũ của người Dao đỏ; Nghiên cứu, phục đựng đám cưới dân tộc Dao đỏ; Sưu tầm, nghiên cứu dân ca, dân vũ của người Sán Chỉ; Sưu tầm, bảo tồn nghệ thuật hát Lượn then tứ quý dân tộc Tày; Nghiên cứu, đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị dân ca dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao tỉnh Cao Bằng ...
Tỉnh quan tâm đầu tư cho các hoạt động văn học nghệ thuật, nhất là nghệ thuật quần chúng. Hiện nay, toàn tỉnh có trên 700 đội văn nghệ quần chúng, hàng năm tham gia Liên hoan, Hội thi, Hội diễn nghệ thuật quần chúng do các sở, ban ngành, đoàn thể của tỉnh, địa phương tổ chức, góp phần vào việc giáo dục nhân cách, lý tưởng, đạo đức, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá đặc sắc của các dân tộc, phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa, văn nghệ của nhân dân.

Tỉnh ủy, UBND tỉnh thường xuyên quan tâm, tạo điều kiện cho đội ngũ văn nghệ sĩ tham gia thâm nhập thực tế thu thập tư liệu để sáng tác, tham dự các Trại sáng tác do các Hội chuyên ngành Trung ương tổ chức; các văn nghệ sỹ được hỗ trợ kinh phí hoạt động sáng tạo văn học - nghệ thuật, biểu diễn nghệ thuật; chú trọng phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ văn nghệ sĩ, các tài năng trẻ về văn học, nghệ thuật; có cơ chế hỗ trợ kinh phí cho các tài năng trẻ về văn học, nghệ thuật theo học trường chuyên biệt về nghệ thuật. Hàng năm, Trường Năng khiếu Nghệ thuật và Thể thao tỉnh đã thường xuyên duy trì công tác bồi dưỡng và đào tạo năng khiếu được 140 học sinh năng khiếu hệ chính quy, trên 59 học sinh hệ dự bị ngoài chỉ tiêu kế hoạch, mở các lớp năng khiếu hè trên 09 lớp với số lượng trên 170 học sinh đến từ các huyện, thành phố trong tỉnh. Kết quả qua đào tạo, học sinh tham gia thi đấu và biểu diễn đạt: 02 giải vàng, 01 giải Bạc và 01 giải nhì toàn đoàn tại Liên hoan " Giai điệu Sơn ca" do Hệ âm nhạc - thông tin - giải trí Đài tiếng nói Việt Nam tổ chức; 01 Huy chương Vàng, 02 Huy chương Bạc và 06 Huy Chương Đồng tại giải "Vô địch Trẻ quốc gia, cúp Khiêu vũ thể thao mở rộng năm 2017" của Liên đoàn thể dục Việt Nam tổ chức.

Các cơ quan đơn vị trực tiếp làm công tác văn học, nghệ thuật thường xuyên tham mưu cho tỉnh kiện toàn tổ chức, định hướng hoạt động, động viên các văn nghệ sỹ tích cực thâm nhập thực tế, bám sát hiện thực cuộc sống, sáng tạo nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật đạt giá trị cao cả về nghệ thuật và tư tưởng. Hoạt động sáng tác, phổ biến tác phẩm văn học, nghệ thuật có nhiều khởi sắc, mang tính chuyên nghiệp, số lượng tác phẩm có giá trị đạt giải thưởng chuyên ngành Trung ương, khu vực tăng lên đáng kể. Cụ thể như: Giải thưởng cấp Nhà nước có 01 tác giả; tặng thưởng đặc biệt của Hội chuyên ngành Trung ương có 01 tác giả; giải thưởng chuyên ngành Trung ương, khu vực có hơn 20 tác giả; tác phẩm ảnh nghệ thuật được tham gia triển lãm Ảnh nghệ thuật Quốc tế: 04 tác giả. Các tác phẩm văn học - nghệ thuật được sáng tạo bằng nhiều phong cách, phong phú về đề tài, chủ đề, nhiều tác phẩm đạt giá trị cao cả về giá trị chân, thiện, mỹ phục vụ nhân dân.

Tỉnh uỷ thường xuyên quan tâm lãnh đạo củng cổ, đổi mới hoạt động và chỉ đạo định hướng hoạt động của Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh và các đơn vị hoạt động văn học, nghệ thuật; động viên các văn nghệ sỹ tích cực hưởng ứng sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến ”, "tự chuyển hoá ” trong nội bộ"; Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 09/6/2014 Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bển vững đất nước”... Đội ngũ văn nghệ sĩ trong tỉnh luôn tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới của đất nước, tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, cảnh giác trước âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch; lực lượng văn nghệ sĩ đã tích cực sáng tạo văn học - nghệ thuật, biểu diễn và có nhiều đóng góp tích cực vào việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Các cơ quan quản lý, các đơn vị hoạt động văn học - nghệ thuật luôn quan tâm tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ văn nghệ sỹ, chủ động phòng ngừa, đấu tranh với các biểu hiện dao động, chệch hướng trong sáng tác và biểu diễn; chú trọng nâng cao chất lượng các chương trình nghệ thuật; hướng dẫn, khuyến khích quần chúng tham gia sáng tạo, bảo tồn, truyền dạy và phát huy các giá trị văn học, nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Nhiều đơn vị tăng cường hoạt động của các đội tuyên truyền, xung kích biểu diễn phục vụ nhân dân trên địa bàn,
đẩy mạnh các hoạt động giao lưu văn nghệ, thể dục - thể thao, tập trung ưu tiên biểu diễn tại vùng sâu, vùng xa, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.

Hội Văn học nghệ thuật đã kết nạp được hơn 15 hội viên mới. Hiện nay Hội có 93 hội viên, hoạt động tại 06 chi hội chuyên ngành: Vãn học, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Âm nhạc và Biểu diễn, Văn nghệ dân gian, Dân tộc thiểu số. Hằng năm, Hội tổ chức cho hội viên đi thực tế sáng tác trong và ngoài tỉnh; dự các trại sáng tác do các Hội chuyên ngành Trung ương và Trung tâm hỗ trợ sáng tác (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức.
Tạp chí Non nước Cao Bằng do Hội Văn học nghệ thuật xuất bản được quan tâm chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng (tăng từ 40 trang lên 60 trang, tăng từ 2 tháng/kỳ lên 1 tháng/kỳ), phát hành rộng rãi trong tỉnh và giao lưu với các tỉnh bạn trên toàn quốc; hỗ trợ công bố tác phẩm cho các văn nghệ sỹ xuất bản được hơn 100 đầu sách (bình quân đạt trên 10 đầu sách/năm) và hỗ trợ sáng tạo tác phẩm cho hội viên.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc phát triển văn học nghệ thuật trên địa bàn tỉnh còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế như: Một số địa phương, đơn vị còn lúng túng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Nghị quyết số 23-NQ/TW; chưa có kế hoạch, giải pháp cụ thể hóa các nhiệm vụ phát triển văn học nghệ thuật. Việc đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hoạt động văn học nghệ thuật nói chung và phục vụ đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới nói riêng chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao. Lực lượng cán bộ làm công tác sáng tác, nghiên cứu lý luận về văn học - nghệ thuật còn thiếu, năng lực còn hạn chế; cơ sở vật chất phục vụ công tác đào tạo hạt nhân nòng cốt cho công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc của các dân tộc chưa được quan tâm đúng mức, nguồn kinh phí thực hiện Chương trình còn hạn hẹp, nhất là trong việc tổ chức đi thực tế sáng tác, mở các cuộc hội thảo tác giả, tác phẩm tiêu biểu, tổ chức triển lãm... số lượng tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao còn hạn chế; hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chưa có chiều sâu;…

Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trên chủ yếu là do: Nhận thức của một số lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, địa phương, đơn vị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn học nghệ thuật còn hạn chế, chưa xác định rõ trách nhiệm đóng góp xây dựng và phát triển văn học nghệ thuật; Việc phối hợp triển khai thực hiện Nghị quyết của các cấp, các ngành chưa đồng bộ, thiếu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ; Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác văn học nghệ thuật, nhất là công tác nghiên cứu lý luận về văn học - nghệ thuật chưa được quan tâm chú trọng.

Để tiếp tục phát triển văn học nghệ thuật trong tình hình mới, Cao Bằng cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu như:

Một là, nâng cao năng lực, trình độ lãnh đạo, quản lý, nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền về văn học, nghệ thuật, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lý văn hóa, nghệ thuật.

Hai là, tăng cường công tác tuyên truyền Nghị quyết số 23-NQ/TW; Chương trình hành động số 40-CTr/TU, ngày 10/10/2008 của Tỉnh ủy Cao Bằng về thực hiện Nghị quyết số 23-NĐ/TW của Bộ Chính trị.

Ba là, nghiên cứu, xây dựng, triển khai đồng bộ và thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án, dự án trên địa bàn tỉnh về lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

Bốn là, đầu tư kinh phí có trọng tâm trọng điểm; đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn học, nghệ thuật nhằm thu hút đông đảo các tầng lớp tham gia sáng tạo và hưởng thụ văn hóa. Có chính sách bồi dưỡng, thu hút nhân tài; bảo đảm chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ văn, nghệ sĩ, tạo điều kiện cho văn, nghệ sĩ phát huy hết tài năng, gắn bó và cống hiến lâu dài.

Năm là, thực hiện tốt các quy định của pháp luật về ngăn chặn, xử lý các hoạt động văn học, nghệ thuật có nội dung, tư tưởng tiêu cực, thiếu lành mạnh, ảnh hưởng đến đời sống xã hội.

TN