Những điểm mới cơ bản của hệ thống chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội

Luật BHXH được Quốc hội thông qua năm 2014 bắt đầu có hiệu lực từ năm 2016. Tuy nhiên đối với một số nội dung cần phải có lộ trình để thực hiện thì bắt đầu có hiệu lực từ 01/01/2018. Cụ thể như sau:

1. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Thứ nhất: Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 01 tháng trở lên (quy định cũ là từ 3 tháng trở lên) được quyền tham gia BHXH bắt buộc.

Thứ hai: Công dân nước ngoài lao động hợp pháp tại Việt Nam được quyền tham gia BHXH bắt buộc.

2. Thay đổi cách xác định tiền lương tháng đóng BHXH đối với người thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định

Khoản 2 Điều 89 Luật BHXH năm 2014 quy định “Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trờ đi, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động”. Tức là bổ sung thêm ý thứ 3 “các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động”.

3. Thay đổi cách tính tỷ lệ % hưởng lương hưu

Đối với lao động nữ: Trước ngày 01/01/2018 là từ đủ 25 năm đóng bảo hiểm thì từ 01/01/2018 là từ đủ 30 năm đóng bảo hiểm.

Đối với lao động nam: Trước ngày 01/01/2018 là từ đủ 30 năm đóng bảo hiểm thì từ 01/01/2018 là từ đủ 31 năm đóng bảo hiểm (nếu nghỉ vào 2018) từ đủ 32 năm đóng bảo hiểm (nếu nghỉ vào 2019), từ đủ 33 năm đóng bảo hiểm (nếu nghỉ vào năm 2020), từ đủ 34 năm đóng bảo hiểm (nếu nghỉ vào năm 2021) từ đủ 35 năm đóng bảo hiểm (nếu nghỉ vào năm 2022 trở đi).

4. Thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện

Từ ngày 01/01/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được ngân sách Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, cụ thể: Hỗ trợ 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo; 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo; 10% đối với các đối tượng khác.Ví dụ: Mức chuẩn hộ nghèo hiện nay là 700.000,đ/tháng và mức đóng 22%
hàng tháng trên chuẩn nghèo là 154.000,đ. Như vậy, mức hỗ trợ 30% sẽ bằng: 154.000,đ x 30% = 46.200đ; mức hỗ trợ 25% là 38.500đ; mức hỗ trợ 10% là 15.400,đ.

5. Điều chỉnh tiền lương, thu nhập tháng đã đóng BHXH theo chỉ số giá tiêu dùng

- Áp dụng đối với người thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, người bắt đầu tham gia BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định từ ngày 01/01/2016 trở đi và người tham gia BHXH tự nguyện.

- Từ ngày 01/01/2018 trở đi thì tiền lương, thu nhập tháng đóng BHXH được điều chỉnh theo Thông tư số 32/2017/TT-BLĐTBXH, ngày 29/12/2017 cuả BLĐTBXH quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng BHXH trong năm 2018.

6. Bắt đầu xử lý trách nhiệm hình sự đối với vi phạm pháp luật BHXH theo quy định mới của Bộ luật Hình sự

Điều 214 (Tội gian lận BHXH, BHTN), Điều 215 (Tội gian lận BHYT) và Điều 216 (Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động).

Những điểm mới cơ bản của hệ thống chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế

1. Thay đổi trong sử dụng thẻ BHYT trong khám chữa bệnh

- Không ghi thời điểm hết hạn sử dụng thẻ. Nếu như thẻ BHYT các năm trước ghi rõ thời hạn sử dụng, thì từ ngày 01/01/2018 trên thẻ BHYT chỉ ghi thời gian bắt đầu sử dụng thẻ và thời hạn sử dụng là 5 năm.

- Việc xác định đủ thời điểm 05 năm liên tục ghi trên thẻ BHYT phải đồng bộ cùng mã số BHXH ghi trên thẻ mới. Điều này giúp các cơ quan BHXH xây dựng đồng bộ dữ liệu điện tử cho toàn thể người lao động và tiến tới quản lý thẻ BHXH điện tử trên phạm vi quốc gia.

- Các cơ sở y tế trong quá trình khám chữa bệnh BHYT sẽ tra cứu thông tin về thẻ BHYT trên cổng thông tin giám định BHYT, nếu có sự sai lệch thì không được yêu cầu người bệnh đổi thẻ mới. Để đảm bảo quyền lợi cho người bệnh thì người tham gia xuất trình thẻ BHYT còn giá trị vẫn sẽ được bảo đảm quyền lợi theo quy định.

- Trường hợp đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia, đối tượng có quyền được hưởng mức BHYT cao nhất và chỉ dược cấp 01 thẻ BHYT duy nhất theo đối tượng có thứ tự đầu tiên quy định tại Điều 12, Luật BHYT. Vì vậy người tham gia cần cung cấp các giấy tờ chứng minh quyền hưởng BHYT cao hơn cho cơ quan BHXH để đảm bảo quyền lợi.

- Các đối tượng còn lại khoảng 15 triệu người có thẻ BHYT còn hạn sử dụng sau ngày 31/12/2017 như người có công với cách mạng, bảo trợ xã hội, hưu trí, trẻ em dươi 6 tuổi, Bảo hiểm xã hội tiếp tục đổi thẻ mới và hoàn thành trước 30/6/2018.

2. Những chính sách, pháp luật mới về BHYT

- Bộ Luật hình sự: Tội gian lận BHYT (chiếm đoạt tiền BHYT; lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống hoặc kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc, chi phí giường bệnh và các chi phí khác mà thực tế người bệnh không sử dụng; giả mạo hồ sơ, thẻ BHYT hoặc sử dụng thẻ BHYT được cấp khống, thẻ BHYT giả, thẻ đã bị thu hồi, thẻ bị sửa chữa, thẻ BHYT của người khác trong khám chữa bệnh hưởng chế độ BHYT trái quy định). Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động (gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 06 tháng trở lên cho người lao động).

- Nghị quyết số 49/2017/QH14, ngày 13/11/2017 của Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước năm 2018: Từ ngày 01/7/2018 mức lương cơ sở được điều chỉnh từ 1,3 triệu đồng/tháng lên 1,39 triệu đồng/tháng. Theo đó, mức đóng và mức hưởng BHYT được điều chỉnh.

- Thông tư số 50/2017/TT-BYT, ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế về sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến thanh toán chi phí khám, chữa bệnh (KCB):Có hiệu lực từ ngày 01/3/2018.

- Thông tư số 52/2017/TT-BYT ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế quy định về đơn thuốc và viẹc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú: Từ ngày 01/3/2018, việc kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú phải thực hiện các hướng dẫn cụ thể như sau: Ghi đủ, rõ ràng và chính xác các mục in trong Đơn thuốc hoặc trong Sổ khám của người bệnh; ghi địa chỉ nơi người bệnh thường trú hoặc tạm trú; đối với trẻ dưới 72 tháng tuồi thì phải ghi số tháng tuổi, tên và số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân của bố hoặc mẹ hoặc người giám hộ trẻ.

- Thông tư số 55/2017/TT-BYT, ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế quy định về tỷ lệ hao hụt thuốc và việc thanh toán chiì phí hao hụt thuốc tại cơ sở khám chữa bệnh (KCB): Quy định tỷ lệ hao hụt tối đa được thanh toán của các mặt hàng thuốc sử dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh so với tổng giá trị thuốc sử dụng tại năm quyết toán là 0,1%...

- Quyết định số 6062/QĐ-BYT ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế ban hành tiêu chí phân tuyến chuyên môn kỹ thuật và xếp hạng tương đương đối với cơ sở khám chữa bệnh tư nhân: Quy định cụ thể các tiêu chí (với thang điểm đánh giá cho từng tiêu chí) phân tuyến chuyên môn kỹ thuật và nguyên tắc xếp hạng tương đương đối với cơ sở khám chữa bệnh tư nhân.

- Nghị quyết số 59/NQ-CP ngày 07/7/2016 của Chính phủ về thí điểm đấu thầu thuốc do BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện. Thực hiện từ năm 2018. Hiện nay, BHXH Việt Nam đã hoàn thành việc đấu thầu thuốc tập trung 5 loại hoạt chất (6 thuốc) và sẽ ký thỏa thuận khung với các nhà thầu. Sau đó, các cơ sở KCB sẽ ký hợp đồng trực tiếp với nhà thầu trúng thầu.

BBT