Ứng dụng CNSH sản xuất cây Keo lai bằng phương pháp nuôi cấy mô tại Phòng thí nghiệm Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN

Xuất phát từ thực tiễn, phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, thời gian qua, đội ngũ cán bộ công chức và người dân trong tỉnh đã phát huy sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, tích cực tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, các hoạt động hỗ trợ kết nối người nông dân và doanh nghiệp, khai thác, phát triển các giống cây, con có giá trị kinh tế, năng suất, chất lượng cao có lợi thế, đặc trưng của từng địa phương tạo ra các sản phẩm liên kết từ sản xuất đến thị trường tiêu thụ. Sau 10 năm triển khai thực hiện ứng dụng KHCN, ngành nông nghiệp đã đạt được nhiều thành quả tích cực.

Nổi bật trong công tác tuyên truyền: cùng với định hướng Bộ NN&PTNT, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở NN&PTNT tổ chức triển khai các văn bản của trung ương của tỉnh thu hút được các tổ chức kinh tế và người dân nghiên cứu thực hiện: Nghị quyết số 20 – NQ/TW ngày 01/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XI, Hội nghị lần thứ 6 về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 93/2021/NQ-HĐND, ngày 10/2/2021 của HĐND tỉnh ban hành quy định về một số cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh. Phát hành được 7.530 cuốn thông tin khuyến nông, về mô hình sản xuất ứng dụng tiến bộ KHKT hiệu quả, các gương điển hình tiên tiến trong sản xuất nông nghiệp...

Về phát triển KH&CN

Bố trí, tổ chức các lớp đào tạo bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kết hợp hoạt động thực tế triển khai các trồng trọt, lâm nghiệp, chăn nuôi, thủy sản, huy động tối đa nguồn lực để tập trung đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ KHCN vào thực tiễn sản xuất và đời sống. Khai thác có hiệu quả lợi thế về các giống cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện đặc thù của từng vùng, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng sản phẩm.

Nổi bật có mô hình: Chăn nuôi gà thịt an toàn sinh học quy mô 1.500 con, 25 hộ tại xã Hoàng Tung, huyện Hòa An và phường Đề Thám, tp Cao Bằng tham gia, sau 4 tháng triển khai thu được trị giá trên trên 29 triệu đồng. Theo đó, trung bình mỗi hộ chăn nuôi 1.500 con gà theo hướng an toàn sinh học, sẽ cho thu nhập trị giá trên 7 triệu đồng/tháng; mô hình“Ứng dụng một số biện pháp kỹ thuật tổng hợp trong chăn nuôi lợn an toàn sinh học sau dịch tả lợn Châu Phi” quy mô 150 con, có 30 hộ tham gia, tại xã Hồng Việt, huyện Hòa An và xã Đức Quang huyện Hạ Lang, tổng kinh phí trên 113 triệu đồng, sau 4 tháng thực hiện tỷ lệ lợn được bảo hộ đạt trên 95% và 90% hộ đạt an toàn dịch bệnh; mô hình trồng cỏ voi xanh không lông và chế biến thức ăn thô xanh, phục vụ chăn nuôi đại gia súc thích ứng với biến đổi khí hậu, quy mô 03 ha, 35 hộ tham gia tại xã Thống Nhất, huyện Hạ Lang, tổng kinh phí trên 173 triệu đồng. Cây sinh trưởng phát triển tốt, năng suất đạt 250 tấn/ha…

Để triển khai hiệu quả các mô hình dự án, Sở đãchủ động xây dựng kế hoạch tổ chức được: 104 lớp đào tạo bồi dưỡng, theo phương pháp lớp học hiện trường, tạo điều kiện cho 2.971 người dân nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trong triển khai thực hiện; tạo điều kiện cho 566 lượt cán bộ công chức, viên chức nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; tổ chức đào tạo nghề cho 28.471 lao động nông thôn học tập đổi mới trong sản xuất nông nghiệp.

Từ nguồn kinh phí trung ương và địa phương, thực hiện được trên 41 mô hình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, khuyến nông được triển khai với hơn 1.500 hộ nông dân tham gia học tập và hưởng lợi tổng kinh phí gần trên 18.800 triệu đồng.

Thực hiện liên kết giữa “4 nhà” (Nhà nước, Nhà Khoa học, Nhà doanh nghiệp, Nhà nông)

Đến nay toàn tỉnh có 185 dự án liên kết sản xuất. Trong đó: thực hiện được 3 mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản gồm: trồng lúa đặc sản nếp ong tại huyện Trùng Khánh. Sản xuất nếp hương pì pất huyện Hòa An… tổng kinh phí 600 triệu đồng; 161 dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm về mô hình sản xuất gừng, ớt hữu cơ tại huyện Hà Quảng, Hòa An; vùng nguyên liệu trồng thuốc lá huyện Hòa An, Hà Quảng … tổng kinh phí hỗ trợ 97.302 triệu đồng.

Trong những năm qua, tỉnh cũng đã tạo điều kiện phát triển cho 04 hợp tác xã nông nghiệp đầu tư mua máy móc thiết bị đổi mới công nghệ trong việc ép lọc Miến dong và sản xuất cồn, tổng kinh phí trị giá 2.930 triệu đồng. Hợp tác xã nông nghiệp chăn nuôi Bảo Hưng được hỗ trợ 89,4 triệu đồng từ nguồn vốn tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp để mua 01 dây truyền máy chế biến thức ăn chăn nuôi hỗ trợ phát triển sản xuất hợp tác xã.

Có thể nói sau 10 năm thực hiện Chỉ thị số 47-CT/TU của Tỉnh ủy Cao Bằng về tăng cường công tác ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào thực tiễn sản xuất và đời sống. Công tác ứng dụng tiến bộ KHCN vào nông nghiệp, được tích cực đổi mới tư duy, từ các cơ quan tổ chức ngành Nông nghiệp, sự vào cuộc tích cực của chính quyền các địa phương cũng như các chủ thể, cá nhân, mạnh sang nghiên cứu, ứng dụng trong nông nghiệp để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Sản xuất nông nghiệp có những bước chuyển biến tích cực, tạo điều kiện cho các nhà quản lý, đội ngũ kỹ thuật, người sản xuất tiếp cận, nắm bắt các tiến bộ KHKT mới.  Từ phương thức sản xuất truyền thống, được chuyển đổi sang nhiều mô hình sản xuất theo hướng tập trung, đưa các giống cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế trên từng đơn vị diện tích canh tác. Việc triển khai kịp thời, đồng bộ các giải pháp tình hình phát triển nông nghiệp tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả tích cực, đến năm 2022: tổng sản lượng lương thực có hạt đạt trên 297.178,0 nghìn tấn, đảm bảo an ninh lương thực tại chỗ; giá trị sản phẩm trồng trọt, nuôi trồng thủy sản đạt 44 triệu đồng/ha; tỷ trọng ngành nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế đạt 21,74%; thu nhập bình quân đầu người đạt 44,04 triệu đồng; hộ nghèo 37.409 hộ chiếm tỷ lệ 28,94% (so với năm 2018 giảm 6.627 hộ).

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện, tỉnh Cao Bằng còn gặp nhiều khó khăn, do điều kiện kinh tế, tập quán của người dân sản suất quy mô nhỏ lẻ, tự phát, chưa mạnh dạn tham gia sản xuất hàng hóa, nên việc ứng dụng KHKT trong sản xuất nông nghiệp còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ chưa mạnh dạn đề xuất đề tài nghiên cứu khoa học ứng dụng trong phát triển sản xuất nông nghiệp. Vốn hỗ trợ mô hình chưa được nhiều, nên các công trình nghiên cứu ứng dụng còn nhỏ lẻ, hiệu quả chưa cao.

Là tỉnh có diện tích đất gieo trồng cây hàng năm tới 96.322 ha, lực lượng nông dân chiếm 74,5% dân số, điều kiện khí hậu thuận lợi, tỉnh Cao Bằng có tiềm năng lợi thế trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp. Để phát huy các thế mạnh địa phương, sản xuất sản phẩm theo hướng hàng hoá, có đặc trưng, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Trong những năm tiếp theo ngành NN&PTNT tỉnh tiếp tục:

Tham mưu cho tỉnh ủy, UBND tỉnh, đề xuất chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, HTX đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng KHCN và làm hạt nhân để hỗ trợ từ sản xuất đến tiêu thụ. Tìm các giải pháp chính sách hỗ trợ các mô hình, dự án có hiệu quả để triển khai nhân rộng. Tăng cường phổ biến chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới, công nghệ tiên tiến cho người sản xuất, tiếp tục cải thiện giống cây trồng, vật nuôi theo hướng sử dụng các giống tốt, chất lượng cao và khôi phục, phát triển các giống đặc sản, ưu thế của địa phương. Tích cực vận động nhân dân tham gia vào các chương trình, dự án ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đồng thời tôn vinh các mô hình và sản phẩm nông nghiệp ứng dụng khoa học có hiệu quả tham khảo học tập và vận dụng. Tạo điều kiện và có cơ chế chính sách cho cán bộ nâng cao trình độ chuyên môn ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp đạt hiệu quả… tạo bước chuyển biến đột phá trong sản xuất nông nghiệp theo hướng kinh tế phát triển bền vững. Đồng thời, phấn đấu đáp ứng chỉ tiêu trong giai đoạn giai đoạn 2024-2025, tổng sản phẩm (GRDP) nông lâm ngư nghiệp tăng trưởng 3,1%; giá trị sản xuất nông nghiệp ước đạt 50 triệu đồng./.

Tác giả bài viết: Đ.T