Những năm 1925-1926, Hoàng Đình Giong theo học Trường Bách nghệ ở Hà Nội, đồng chí đã hoà mình vào cuộc đấu tranh của thanh niên trí thức tham gia phong trào bãi khoá tại Hà Nội và tham gia tổ chức lễ truy điệu nhà yêu nước Phan Chu Trinh. Sau khi bị bọn thực dân Pháp đuổi học, ông trở về quê hoạt động cách mạng và cùng một số đồng chí tổ chức tuyên truyền tư tưởng yêu nước tại một số huyện trong tỉnh.

Năm 1927, đồng chí quyết định ra nước ngoài hoạt động. Năm 1928, đồng chí được kết nạp vào tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên do lãnh tụ nguyễn Ái Quốc sáng lập. Ánh sáng tư tưởng từ những tài liệu tuyên truyền của Hội như làn gió thổi bùng lên niềm khát khao cháy bỏng được tham gia vào sự nghiệp giải phóng dân tộc của đồng chí. Đặc biệt từ khi tham gia các lớp huấn luyện của tổ chức Hội tại Long châu (Trung Quốc), những bài học đó đã nâng tầm nhận thức của Hoàng Đình Giong, từ một thanh niên giàu lòng yêu nước, trở thành người cộng sản. Sau đó đồng chí đã ra sức xây dựng cơ sở Hội ở Cao Bằng, đem ánh sáng cách mạng đến với nhân dân các dân tộc trong tỉnh và dẫn dắt phong trào cách mạng Cao Bằng phát triển.

Tháng 12/1929, đồng chí được kết nạp vào Đảng và được bầu làm Bí thư Chi bộ Hải ngoại (Long Châu- Trung Quốc), gồm 3 đồng chí: Hoàng Đình Giong, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Văn Nọn và được bầu là Ủy viên Ban chỉ huy ở ngoài của Đảng. Năm 1930, Hoàng Đình Giong cử đồng chí Hoàng Văn Nọn về Cao Bằng phát triển Đảng. Ngày 01/4/1930 tại Khe suối Nặm Lìn thuộc xã Hoàng Tung (huyện Hoà An), đồng chí Nọn tổ chức kết nạp 2 đồng chí Nông Văn Đô và Lê Đoàn Chu vào Đảng và thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở Cao Bằng do đồng chí Hoàng Văn Nọn làm Bí thư. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Hoàng Đình Giong, phong trào cách mạng ở Cao Bằng tiếp tục phát triển. Nhận thức rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của báo chí trong sự nghiệp cách mạng, đồng chí đã chỉ đạo Đảng bộ Cao Bằng xuất bản tờ báo “Cờ đỏ” để tuyên truyền cách mạng, giác ngộ quần chúng.

Thực hiện sự phân công của Ban lãnh đạo Hải Ngoại, đầu năm 1934, đồng chí Hoàng Đình Giong được giao nhiệm vụ, bí mật xuống Hải Phòng, Hòn Gai (tỉnh Quảng Ninh ngày nay) hoạt động với cương vị là uỷ viên Xứ uỷ Bắc Kỳ, góp phần khôi phục, củng cố lại tổ chức Đảng và quần chúng, chắp nối liên lạc giữa Đảng bộ Hải Phòng với Xứ uỷ. Với những hoạt động liên tục trong những năm 1932-1935, đồng chí Hoàng Đình Giong đã có nhiều đóng góp trong việc chắp nối các mối liên lạc với các cơ sở Đảng ở Bắc kỳ. Với những đóng góp cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng, tại Đại hội Đảng lần thứ nhất (họp tại Ma Cao, Trung Quốc) cuối tháng 3 năm 1935, Hoàng Đình Giong được bầu vào Ban chấp hành Trung ương Đảng. Năm 1936, đồng chí được phân công trở lại vùng Duyên Hải (Hải Phòng, Quảng Ninh) để hoạt động nhằm củng cố đường dây liên lạc từ nước ngoài về nước chỉ đạo phong trào đấu tranh cách mạng.

Tại Hải Phòng, đồng chí bị thực dân Pháp theo dõi và bị bắt ngày 04/02/1936, đưa về Cao Bằng xét xử và kết án 5 năm tù và đồng chí lần lượt bị giam cầm ở các nhà tù Hỏa Lò, Sơn La, Bắc Mê, sau đó đồng chí Hoàng Đình Giong cùng 8 đồng chí khác bị đày đi đảo Nô-si-la-va ở Mađagatsca (một thuộc địa của Pháp ở châu Phi). Tại đây, đồng chí đã thể hiện được tinh thần cách mạng triệt để và lập trường giai cấp vững vàng, lạc quan, tin tưởng vào cách mạng Việt Nam. Sau khi trở về Ấn Độ, đồng chí đã cùng các ông Lê Giản, Dương Công Hoạt và Hoàng Hữu Nam được không quân Anh chở máy bay nhảy dù xuống Cao Bằng (tháng 10/1944). Trở về Tổ quốc, Hoàng Đình Giong tích cực hoạt động và có nhiều đóng góp trong tổ chức lãnh đạo lực lượng vũ trang Cao Bằng, đồng chí là Trưởng Ban khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng Tám 1945 ở Cao Bằng.

Cách mạng tháng 8/1945 thành công, đồng chí được Bác Hồ đặt tên là Võ Văn Đức. Cái tên này mang nhiều ý nghĩa, vừa có văn, vừa có võ, vừa có đức, thể hiện sự trọn vẹn và sự cần thiết phải có của một nhà lãnh đạo, như lời Bác Hồ căn dặn: “Chú cầm quân ra chiến trường văn võ đều cần, nhưng phải coi trọng cái đức của người cán bộ cách mạng”. Sau đó đồng chí được cử làm Chỉ huy trưởng Bộ đội Nam tiến vào Nam bộ đánh thực dân Pháp. Tiếp đó là khu trưởng khu 9. Tháng 11/1946, đồng chí được lệnh ra Bắc, ra đến Ninh Thuận, được Ủy ban kháng chiến miền Nam chỉ định làm Tư lệnh khu 6. Tại đây, đồng chí đã họp hai ban chỉ huy Trung đoàn 81, 82 và cán bộ trong khu để nhận định tình hình trên chiến trường cực Nam Trung Bộ, từ đó đề ra chủ trương: Củng cố chính quyền và đoàn thể quần chúng; phát động chiến tranh du kích; vạch ra các kế hoạch hỗ trợ tổ chức giao thông liên lạc, thông tin thông suốt; …công tác đang tiến triển thì vào khoảng giữa tháng 5/1947, địch tấn công bất ngờ vào chiến khu 7, đồng chí đã chiến đấu đến viên đạn cuối cùng và anh dũng hi sinh.

Ở bất cứ cương vị nào, đồng chí Hoàng Đình Giong cũng thể hiện phẩm chất cao đẹp và bản lĩnh của một vị “Tướng quân tại ngoại”. Đồng chí đã thể hiện một tấm gương sáng ngời của người cộng sản: sống vì Đảng, chết không rời Đảng, trọn đời hy sinh, phấn đấu vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân, tiêu biểu cho đạo đức anh hùng cách mạng trong thời đại mới. Đồng chí xứng đáng là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Với những hoạt động và cống hiến của đồng chí Hoàng Đình Giong cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc đã thể hiện phẩm chất cao đẹp của người chiến sỹ cộng sản kiên cường, bất khuất, trải qua nhiều thử thách, hiểm nguy vẫn luôn trung thành với Đảng, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng. Ghi nhận những cống hiến và công lao đóng góp to lớn của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, năm 1998 Đảng và Nhà nước đã truy tặng đồng chí Hoàng Đình Giong huân chương cao quý - Huân chương Hồ Chí Minh. Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí mãi mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ hôm nay và mai sau học tập, làm theo.

Ngu?n: Theo tài liệu thuyên truyền tháng 4/2014 của Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh Cao Bằng