Dạ hiến (hay còn gọi là rau Bò khai), tiếng Tày gọi là Phjắc Diển, chủ yếu mọc tự nhiên tại các chân núi, sườn núi đá vôi ở Cao Bằng. Nhiều cụ lang cho rằng, Dạ hiến không chỉ đơn thuần là một thứ rau rừng có vị ngon hấp dẫn một cách kỳ lạ mà còn là một vị thuốc bổ thận, mạnh gân cốt. Ðặc biệt, rễ cây rau Dạ hiến đỏ còn là một trong nhiều vị thuốc chữa chứng vô sinh. Tại huyện Quảng Uyên, rau Dạ hiến mọc phân bố rải rác tại các xã trong huyện như Quốc Dân, Phúc Sen, Chí Thảo, Tự Do, Ngọc Động, Hạnh Phúc, thị trấn Quảng Uyên…Hàng năm, cứ khoảng tháng 3 đến tháng 9 là đến mùa thu hoạch rau. Người dân ở địa phương thu hái tự nhiên và tiêu thụ chủ yếu trong địa bàn huyện, số ít hộ bán ra Thành phố Cao Bằng, hoặc chuyển đi Hà Nội để tiêu thụ, nhưng thị trường chưa ổn định.

Hiện nay, trên địa bàn huyện còn hơn 4.300ha đất chưa sử dụng do điều kiện về nước tưới cũng như canh tác khó khăn. Tuy nhiên cây Dạ hiến lại có khả năng sinh trưởng tốt trên loại đất này. Nhằm phát triển về cây Dạ hiến và tận dụng tốt diện tích đất chưa sử dụng đến, theo quy hoạch chung của toàn huyện và qua kết quả bước đầu của đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình sản xuất cây Dạ hiến theo hướng VietGap quy mô nông hộ tại huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng”, huyện Quảng Uyên đã đưa ra một số định hướng về phát triển cây Dạ hiến trong thời gian tới như sau:

1. Mục tiêu chung:Hình thành được vùng sản xuất rau Dạ hiến theo hướng VietGap trên địa bàn huyện với quy mô ngày càng lớn nhằm cung cấp ra thị trường ngoài tỉnh, nhất là hệ thống các siêu thị.

Góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng VietGap, từng bước đưa nghề sản xuất rau Dạ hiến tại các vùng quy hoạch trở thành một nghề có thế mạnh trong sản xuất nông nghiệp.
Từng bước nâng cao giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích, tạo thêm nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

2. Mục tiêu cụ thể:

Trên cơ sở vùng quy hoạch rau Dạ hiến, gồm các xã: Phúc Sen, Quốc Dân, Chí Thảo, Đoài Khôn, Quốc Phong và thị trấn Quảng Uyên; đến năm 2016 tập trung vào xã Quốc Dân và Phúc Sen, nâng tổng diện tích trồng rau Dạ hiến theo hướng VietGap khoảng 10ha, thành lập thêm 2 tổ hợp tác. Từ năm 2016 trở đi sẽ phát triển rộng ra các xã còn lại. Đến năm 2020, diện tích trồng rau Dạ hiến của toàn huyện từ 50ha trở lên, thành lập được ít nhất 7 tổ hợp tác sản xuất rau Dạ hiến theo hướng VietGap, giá trị kinh tế mang lại khoảng 80 triệu đồng/ha/năm.

3. Giải pháp thực hiện:

- Ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ: Tiếp tục ứng dụng các phương pháp nhân giống tiên tiến để tỷ lệ cây giống mọc cao, đảm bảo chất lượng; hỗ trợ kỹ thuật trong nhân giống, chăm sóc theo hướng VietGap và hỗ trợ đăng ký nhãn hiệu, giới thiệu và quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng; áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật từ khâu làm đất, chuẩn bị giống, chăm sóc, bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, chế biến, bảo quản, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm, quản lý dịch hại tổng hợp; tăng cường công tác khuyến nông, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, hướng dẫn nông dân áp dụng công nghệ cao trong sản xuất rau Dạ hiến.

- Đẩy mạnh quản lý nhà nước trong công tá kiểm tra chất lượng rau an toàn: Ban hành các văn bản hướng dẫn và quản lý sản xuất, sơ chế biến, tiêu thụ sản phẩm rau an toàn, chứng nhận sản xuất rau an toàn, vệ sinh an toàn thực phẩm cơ sở kinh doanh; xây dựng hệ thống công cụ kiểm tra chứng nhận sản phẩm sản xuất theo đúng quy trình rau an toàn; xây dựng hệ thống đội ngũ cán bộ kỹ thuật đủ năng lực và trình độ giám sát, kiểm soát chất lượng rau an toàn từ khâu sản xuất đến tiêu thụ.

- Tổ chức thực hiện quy trình khép kín trong quản lý nhà nước về bảo vệ thực vật trên rau: Các hộ dân đăng ký tham gia các Tổ sản xuất rau Dạ hiến theo hướng VietGap có quy ước, nội quy thực hiện theo đúng các nội dung, yêu cầu của VietGap, đảm bảo sản phẩm sạch, an toàn cho người sử dụng; mỗi xã vùng quy hoạch thành lập ít nhất 01 tổ hợp tác và 01 cơ sở nhân giống rau Dạ hiến; các xã cử cán bộ phụ trách để kiểm tra, giám sát chất lượng và hỗ trợ kỹ thuật, phổ biến các quy định của VietGap cho người dân; tổ chức hệ thống kiểm tra và chứng nhận sản phẩm được sản xuất theo quy trình an toàn tại nơi sản xuất.

- Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại: Xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu “Rau Dạ hiến an toàn”; các cơ quan chức năng hỗ trợ kết nối các hộ dân trồng Dạ hiến theo hướng VietGap với các doanh nghiệp; đẩy mạnh thực hiện ký kết các hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất rau an toàn. Tìm thị trường, doanh nghiệp bao tiêu đầu ra đảm bảo lâu dài cho sản phẩm sau thu hoạch; Liên kết, hợp tác hoá trong sản xuất - tiêu thụ.

- Về cơ chế, chính sách: Thực hiện có hiệu quả các chính sách của nhà nước đã ban hành như: “Doanh nghiệp hợp đồng với nông dân tiêu thụ sản phẩm”, “tín dụng ưu đãi”, “đào tạo lao động nghề cho khu vực nông thôn”….; thực hiện lồng ghép các nguồn vốn của các chương trình, mục tiêu quốc gia, các chương trình dự án hỗ trợ có mục tiêu trên địa bàn huyện; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất theo hướng liên kết “4 nhà”.

Mai Tươi (Theo BC của huyện Quảng Uyên)