Ngày 12/4/2018, Hội đồng Chấp hành UNESCO tại Kỳ họp lần thứ 204 tại Paris, Pháp đã thông qua Nghị quyết công nhận CVĐC Non nước Cao Bằng là CVĐC toàn cầu UNESCO, nâng tổng số CVĐC toàn cầu trên thế giới lên 141 Công viên, tại 38 quốc gia. Hiện tại, Việt Nam có 02 CVĐC toàn cầu UNESCO gồm CVĐC toàn cầu Non nước Cao Bằng và Cao nguyên đá Đồng Văn Hà Giang. CVĐC toàn cầu Non nước Cao Bằng được công nhận là thành viên của Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu của UNESCO sẽ mở ra những cơ hội mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là qua nguồn du lịch sinh thái, văn hóa và cộng đồng.

Cao Bằng có nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch, với địa hình phong phú và đa dạng đã tạo nên nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, mang đậm nét hoang sơ, có giá trị du lịch cao, tiêu biểu như danh thắng quốc gia thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao (huyện Trùng Khánh) và Động Dơi (huyện Hạ Lang); Hồ Thang Hen (huyện Trà Lĩnh); Vườn quốc gia Phja Oắc - Phja Đén (huyện Nguyên Bình)… Có nhiều Di tích lịch sử văn hóa: Các di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó, Rừng Trần Hưng Đạo, địa điểm Chiến thắng Biên giới 1950 huyện Thạch An; Đền Vua Lê, đền Kỳ Sầm, chùa Sùng Phúc…

Về giá trị địa chất: Với trên 130 điểm di sản địa chất độc đáo trong đó có nhiều điểm di sản địa chất được các nhà địa chất, nhà nghiên cứu, nhiều tạp chí khoa học uy tín đánh giá, xếp hạng có giá trị tầm cỡ quốc tế, nổi trội với các dạng địa hình, cảnh quan đá vôi phong phú, đa dạng, như các tháp, thung lũng, hang động, hệ thống hồ - sông - hang ngầm liên thông..., phản ánh một chu kỳ tiến hóa karst hoàn chỉnh ở vùng nhiệt đới. Cùng với đó là rất nhiều kiểu loại di sản địa chất khác như các hóa thạch cổ sinh, các loại hình khoáng sản..., tất cả cùng minh chứng cho lịch sử phát triển địa chất phức tạp, kéo dài đến hơn 500 triệu năm ở vùng đất này.

Giá trị di sản Văn hóa - lịch sử: Cao Bằng là vùng đất có bề dày lịch sử, văn hóa, hiện nay toàn tỉnh có 214 di tích trong đó có 90 di tích đã được xếp hạng, bao gồm: 03 di tích được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt (Khu di tích Pác Bó, huyện Hà Quảng; Khu rừng Trần Hưng Đạo, huyện Nguyên Bình; Di tích lịch sử Địa điểm Chiến thắng Biên giới năm 1950, huyện Thạch An) và 23 di tích xếp hạng cấp Quốc gia, 61 di tích xếp hạng cấp tỉnh. Có 01 bảo vật Quốc gia là Đôi chuông Chùa Viên Minh và Đền Quan Triều, xã Hưng Đạo, thành phố Cao Bằng. Kho tàng văn hoá phi vật thể của các dân tộc ở Cao Bằng cũng rất phong phú, nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể đang được nghiên cứu, bảo tồn. Đặc biệt Nghi lễ Then của người Tày Cao Bằng và Lễ hội Nàng Hai, xã Tiên Thành, huyện Phục Hòa đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Về giá trị đa dạng sinh học: Cao Bằng có địa hình khá đa dạng, bị chia cắt bởi hệ thống sông, suối, núi đồi trùng điệp, thung lũng sâu... Bên cạnh đó, Cao Bằng có khí hậu mang tính nhiệt đới gió mùa lục địa núi cao và có đặc trưng riêng so với các tỉnh miền núi khác thuộc vùng Đông Bắc là có tiểu vùng khí hậu á nhiệt đới, là cửa ngõ đón gió mùa Đông Bắc từ Trung Quốc tràn sang vào mùa Đông và chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Nam vào mùa hè. Với đặc điểm khí hậu, kết hợp với sự phức tạp của địa hình đã tạo cho Cao Bằng những lợi thế riêng để hình thành các tiểu vùng sinh thái đặc thù, để phát triển những cây đặc sản như hạt dẻ, hồng không hạt, đậu tương có hàm lượng đạm cao, mía, thuốc lá, chè đắng... Trong khu vực CVĐC, hệ động - thực vật đa dạng cả về giống loài và loài quý hiếm, có rất nhiều giống loài trong khu vực có tên trong Sách đỏ Việt Nam, gồm 34 loại nguồn gen vật nuôi, cây trồng đặc sản nổi tiếng, 09 khu bảo tồn hoặc rừng đặc dụng, trong đó có 06 khu bảo vệ cảnh quan, 02 khu bảo tồn loài sinh cảnh và 01 khu dự trữ thiên nhiên (vườn quốc gia).

Cao Bằng là địa bàn của hơn 95% đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, mỗi dân tộc có nét sinh hoạt văn hóa riêng, tạo nên vùng đất văn hóa đa dạng, độc đáo. Các giá trị văn hóa, văn học - nghệ thuật, dân ca, dân nhạc, dân vũ, dân gian truyền thống được nghiên cứu, sưu tầm, khôi phục và phát huy giá trị đã thu hút đông đảo khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trong những năm qua Cao Bằng vẫn chưa có được một mô hình phát triển kinh tế - xã hội nào thích hợp, kết nối thống nhất, phát huy các giá trị di sản, nên công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá, di sản chưa được quan tâm đúng mức. Tài nguyên du lịch chưa được khai thác hiệu quả, cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch chưa đồng bộ, sản phẩm du lịch chưa đa dạng, chất lượng chưa cao, nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường còn hạn chế, lượng khách du lịch hàng năm còn thấp so với các tỉnh lân cận, chưa phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh du lịch của địa phương.

Qua nghiên cứu, mô hình CVĐC là mô hình hỗ trợ khắc phục các hạn chế trên, vừa phát triển kinh tế - xã hội bền vững, vừa bảo vệ được môi trường, bảo tồn được thiên nhiên, lại sử dụng hợp lý tổng thể mọi dạng tài nguyên, mọi giá trị di sản, giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa dân tộc, đồng thời sẽ xây dựng, phát triển và phát huy hiệu quả các tiềm năng thế mạnh của tỉnh trong các lĩnh vực: Du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, và du lịch cộng đồng, tăng cường thu hút đầu tư các khu du lịch trọng điểm, nhằm thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế… đây là nhân tố quan trọng, bước đột phá để phát triển du lịch bền vững, là một mô hình phát triển kinh tế - xã hội mới, phù hợp với thực tiễn địa phương.