Hiện nay, tổng diện tích lúa chất lượng ĐS1 của toàn tỉnh đã tăng lên trên 300ha và Ngành Nông nghiệp đang tiếp tục chỉ đạo mở rộng diện tích, phấn đấu đến năm 2020 tổng diện tích lúa chất lượng của tỉnh đạt khoảng 10.000ha.
Cao Bằng, có diện tích tự nhiên là 6.707,86 km², trong đó: Tổng diện tích sản xuất lúa năm 2013 là 30.390,6 ha. Địa hình tỉnh Cao Bằng được chia thành 3 vùng rõ rệt là vùng núi đất, vùng núi đá và vùng bình địa trũng. Khí hậu của tỉnh Cao Bằng mang tính chất khí hậu nhiệt đới gió mùa; trong năm có 2 mùa rõ rệt: Mùa nóng mưa nhiều từ tháng 4 đến tháng 10 và mùa lạnh mưa ít từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, phù hợp với nhiều loại giống lúa, bao gồm cả giống lúa cảm ôn và giống lúa cảm quang. Tuy nhiên năng suất lúa cả năm mới chỉ đạt 41,4 tạ/ ha (Thấp hơn nhiều so với bình quân trung của cả nước >54tạ); sản lượng đạt 125.949 tấn, đáp ứng cơ bản nhu cầu tiêu dùng nhưng chưa nâng cao được năng suất lao động và thu nhập của người dân. Vì vậy vấn đề chuyển đổi cơ cấu giống lúa có ý nghĩa KT-XH rất thiết thực.
Cơ cấu giống lúa trong sản xuất của tỉnh những năm gần đây: Tỷ lệ sử dụng giống lúa thuần xác nhận, lúa lai hàng năm đạt khoảng 35%. Trong đó diện tích lúa lai chiếm khoảng 30%, lúa thuần giống xác nhận chiếm khoảng trên 5%, số diện tích còn lại chủ yếu là do người dân tự để giống, nhiều giống lúa đã qua sản xuất nhiều năm đã thoái hoá, nhiễm sâu bệnh nặng nên năng suất thấp, điển hình như giống lúa Đoàn kết được trồng tại huyện Phục Hoà trong vụ mùa 2013 đã bị bệnh lúa Von do virrut.
Cơ cấu giống lúa gieo cấy ở vụ xuân: Nhóm lúa thuần gồm Bắc thơm 7, Khang dân; nhóm giống lúa lai gồm nhị ưu 838, nhị ưu 63, thục hưng 6, syn6...
Cơ cấu giống lúa gieo cấy ở vụ mùa: Nhóm giống lúa thuần Bao thai, Đoàn kết,...; nhóm giống lúa lai Nhị ưu 838, Nhị ưu 63m Syn6..., còn lại phần lớn diện tích là các giống địa phương do người dân tự để giống.
Công tác sản xuất giống lúa: Hiện nay trên địa bàn tỉnh chưa có đơn vị, doanh nghiệp nào đầu tư vào lĩnh vực sản xuất giống lúa, chỉ có các đơn vị cung ứng giống nhưng chủ yếu vẫn là các giống lúa lai, giá thành cao và không để được giống cho vụ sau. Mặt khác nhiều giống lúa sử dụng trong sản xuất đã bộc lộ những điểm yếu, năng suất không cao, nhiễm sâu bệnh nặng, chất lượng gạo thấp, cần được thay thế bằng những giống năng suất cao, chất lượng tốt hơn, nhưng người dân vẫn duy trì trong sản xuất. Vì vậy đã hạn chế đến việc nâng cao năng suất, chất lượng và sản lượng lúa ở Cao Bằng.
Kết quả việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa trong sản xuất nông nghiệp tỉnh Cao Bằng:Từ thực tế sản xuất đòi hỏi cần thiết phải thực hiện chuyển đổi cơ cấu giống, đưa các các giống lúa chất lượng cao, có thời gian sinh trưởng ngắn để chuyển dịch thời vụ, luân canh với cây trồng hiện có, sản xuất 3 vụ/năm góp phần tăng thu nhập trên đơn vị diện tích đất canh tác, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã tập trung chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu giống lúa bằng việc đưa giống lúa dòng Japonica (ĐS1) vào sản xuất.
Giống lúa ĐS1có các ưu điểm nổi trội như: có thời gian sinh trưởng vụ xuân từ 130 - 135 ngày, vụ mùa từ 110 - 115 ngày, khả năng chịu rét tốt, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, phù hợp với điều kiện canh tác của người sản xuất, năng suất cao và ổn định từ 55 - 60 tạ/ha, chăm sóc tốt có thể đạt trên 75 tạ/ha, chất lượng tốt, tỷ lệ gạo xát đạt từ 70-75%, cơm dẻo, đậm, ngon, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, giá giống rẻ, có thể để giống được cho vụ sau, kháng sâu bệnh khá...,do đó hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên rất an toàn với môi trường và sức khỏe con người. Sản xuất 2 vụ/năm có thể đạt thu nhập trên 70 triệu đồng/ha/năm, trong điều kiện thời tiết thuận lợi, giá trị sản xuất có thể đạt từ 90 - 100 triệu đồng/ha/năm. Từ năm 2011 trở lại đây giống lúa thuần chất lượng cao Japonica (ĐS1) đã được bổ sung vào cơ cấu giống lúa chất lượng của tỉnh.
Sau thành công từ mô hình thử nghiệm ban đầu 2.000m
2 năm 2009 tại huyện Thông Nông đến nay tổng diện tích lúa chất lượng ĐS1 của toàn tỉnh đã tăng lên trên 300ha và Ngành Nông nghiệp đang tiếp tục chỉ đạo mở rộng diện tích, phấn đấu đến năm 2020 tổng diện tích lúa chất lượng của tỉnh đạt khoảng 10.000ha.
Một số giải pháp trọng tâm đẩy mạnh việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa trong sản xuất nông nghiệp thời gian tới:Đề xuất, xây dựng các chính sách phù hợp nhằm kêu gọi, thu hút đầu tư từ mọi thành phần kinh tế vào đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm lúa chất lượng. Khuyến khích phát triển kinh tế hộ, kinh tế trang trại, các hợp tác xã sản xuất nông nghiệp.
Tăng cường công tác khuyến nông, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, đẩy mạnh việc tuyên truyền vận động nhân dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu giống, đầu tư thâm canh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất theo hướng gia tăng về giá trị, bảo vệ môi trường.
Phối hợp với các Viện, Trung tâm nghiên cứu tiếp tục tuyển chọn các giống lúa thuần chất lượng thuộc dòng Japonica bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh./