Thực hiện Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, Cao Bằng đã ban hành nhiều văn bản thực hiện chương trình và thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Chương trình các cấp và ban hành Quyết định về việc phân công các cơ quan, đơn vị phụ trách và giúp đỡ các xã xây dựng NTM. Trong đó, phân công cho 57 cơ quan, đơn vị phụ trách và giúp đỡ cho 79 xã thực hiện xây dựng NTM. Tất cả các đơn vị được phân công đã thành lập Tổ công tác đến từng xã khảo sát, đánh giá tình hình, khảo sát nhu cầu vốn để thực hiện các tiêu chí NTM; lập kế hoạch vận động, huy động nguồn lực hỗ trợ, giúp đỡ xã thực hiện Chương trình. Tổng số tiền và giá trị hiện vật các đơn vị huy động được là 7.002,85 triệu đồng, trong đó, huy động từ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động được 203,90 triệu đồng, huy động từ doanh nghiệp, các nhà hảo tâm được 6.798,95 triệu đồng.

Năm 2016, các hoạt động hỗ trợ phát triển sản xuất được triển khai ở 13/13 huyện, thành phố. Nhiều mô hình, dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm được triển khai, góp phần phát triển vùng sản xuất hàng hóa như gừng, thuốc lá, lạc giống... tạo kết nối giữa người nông dân với khoa học kỹ thuật, với doanh nghiệp trong các mô hình như: Mô hình sản xuất và tiêu thụ gừng trâu theo hướng xuất khẩu tại xã Lũng Nặm, huyện Hà Quảng, với quy mô trồng 5ha với 16 hộ dân tham gia; mô hình trồng nếp Ong Trùng Khánh, thực hiện tại 3 xã Ngọc Côn, Ngọc Khê, Phong Châu, với diện tích 40 ha, 388 hộ tham gia; mô hình chăn nuôi lợn nái Móng Cái sinh sản tại 8 xã phấn đấu đạt chuấn NTM, 121 hộ tham gia…

Một số huyện đã bổ sung ngân sách từ nguồn tăng thu của huyện để hỗ trợ xi măng, vật tư khác cho việc bê tông hóa đường thôn, xóm, kênh mương nội đồng, nhà văn hóa, đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Cùng với nguồn lực trực tiếp của chương trình, đầu tư cơ sở hạ tầng được triển khai đồng bộ ở tất cả các xã, góp phần cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới cơ sở hạ tầng thiết yếu ở nông thôn. Tạo sự lan tỏa của phong trào Chung sức xây dựng NTM trên khắp địa bàn tỉnh.

Đến hết tháng 12/2016, số xã đã phê duyệt đồ án quy hoạch xây dựng NTM trên toàn tỉnh là 176/177 xã; kết quả thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM năm 2016 bình quân đạt 7,33 tiêu chí/xã, đạt 113,47% so với năm 2015 (tăng 0,87 tiêu chí/xã), đạt 96,45% kế hoạch. Có 05 xã đạt chuẩn 19 tiêu chí, tăng 3 xã so với năm 2015, đạt 83,33% kế hoạch, gồm các xã: xã Minh Tâm – huyện Nguyên Bình, xã Trường Hà - huyện Hà Ọuảng, xã Phong Châu - huyện Trùng Khánh, xã Phúc Sen - huyện Quảng Uyên, xã Hưng Đạo - Thành phố Cao Bằng; 02 xã đạt 15-18 tiêu chí (xã Nam Tuấn và xã Hồng Việt, huyện Hoà An); 17 xã đạt 10-14 tiêu chí; 129 xã đạt 5-9 tiêu chí; 24 xã dưới 5 tiêu chí; số xã dưới 5 tiêu chí giảm 16 xã so với năm 2015.

Hiện nay, toàn tỉnh có 05 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, quá trình thực hiện Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh tồn tại một số khó khăn, hạn chế như: Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, một số cấp ủy có mặt còn lúng túng, chưa kiên quyết; Sự phối kết hợp chỉ đạo giữa các ngành, đoàn thể chưa chặt chẽ, thiếu chủ động; Nguồn ngân sách hỗ trợ đầu tư cho thực hiện chương trình còn hạn hẹp, dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm; tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách do đó việc bố trí ngân sách trực tiếp để thực hiện Chương trình gặp khó khăn; Sản xuất hàng hóa trên địa bàn chưa phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông thôn còn chậm, kinh tế trang trại, kinh tế hộ gia đình chưa phát triển, các mô hình sản xuất chưa được nhân rộng; Tư duy làm kinh tế của người dân còn hạn chế, chủ yếu sản xuất theo tập quán cũ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn ít;…

Để thực hiện được mục tiêu xây dựng NTM năm 2017 là: Phấn đấu 04 xã đạt chuẩn NTM ; giảm 12 xã đạt dưới 5 tiêu chí; duy trì và nâng cao chất lượng 05 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM trong năm 2015 – 2016, tỉnh đã xác định được một số giải pháp trọng tâm như: Tăng cường công tác tuyên truyền nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức cuả các cấp ủy Đảng, chính quyền và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các địa phương có nhiều khó khăn, phát huy có hiệu quả sức mạnh tổng hợp cuả cả hệ thống chính trị trong triển khai thực hiện Chương trình; Đẩy mạnh chuyển giao ứng dụng tiến bộ KHCN vào sản xuất nông lâm nghiệp, xây dựng và nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ; Huy động, lồng ghép, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả các nguồn lực xây dựng cơ sơ hạ tầng thiết yếu, nhất là cơ sơ hạ tầng trực tiếp phục vụ cho người dân trong sản xuất, sinh hoạt; Tiếp tục thực hiện với phương châm 'nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ"; Nâng cao chất lượng, hiệu qua công tác đào tạo nghề, giải quyêt việc làm cho lao động ở nông thôn; thực hiện tôt các chính sách an sinh xã hội; Đẩy mạnh phong trào thi đua "Cao Bằng chung sức xây dựng nông thôn mới” tới các ngành và cả hệ thống chỉnh trị cùng thực hiện...

Tuấn Nhã